نکات پایه و اساسی نگهداری و پرورش طیور در حیاط
نکات پایه و اساسی نگهداری و پرورش طیور در حیاط
پرورش طیور در حیاط و حیاط خلوت برای کسانی که سررشته‌ای از این کار دارند می‌تواند تجربه‌ی خوب و جالبی باشد، اما افراد عادی از میزان زمان، تلاش و دانشی که برای انجام موفق این کار احتیاج است اطلاعی ندارند. در این مطلب از پت پزشک اصول پایهی مدیریت ازجمله تهیه جا مورد بحث و توضیح قرار می دهیم.
تهیه جا طراحی
طراحی محل زندگی بر مراقبت، راحتی، رفاه و سلامتی پرنده اثرگذار خواهد بود. تهیه جا جنبه‌های گوناگونی دارد که باید در نظر گرفته شوند.
قفس مرغ یا لانه‌ی مرغ در نظر صاحب پرندگان انتخابی زیبا و خوشایند است و شبیه خانه بازی کودکان می‌ماند: پنجره، جعبه‌های گل، رنگ زدن در و دیوار و چیزهای این چنینی.
قفس یا لانه‌ی مرغ می‌تواند طراحی ساده‌ای نیز داشته و متشکل از مکعب چوبی همراه با توری مرغ باشد.
چندان دستورالعمل خاصی برای طراحی لانه یا قفس مرغ وجود ندارد اما طراحی آن باید طوری باشد که بشود حیاط یا حیاط خلوت را به سادگی تمیز کرد، پرنده از دست شکار شکارچیان محافظت شود و همچنین فضای کافی در اختیار طیور قرار بگیرد.
ساختار ایده‌آل داری کف سیمانی و دیوارهای عایق قابل شستشو است.
این نوع ساختار باعث میشود که به‌آسانی بتوان کار تمیز کردن و ضدعفونی کردن را انجام داد.
معمولاً قفس‌های مرغ یا لانه‌های مرغ کف خاکی دارند که این مسئله در زمان شیوع بیماری می‌تواند دردسرساز شود.
قفس یا لانه می‌تواند کاملاً محصور باشد یا به فضای بیرون دسترسی داشته باشد؛ هر دو روش قابل‌قبول است اما طراحی باید به‌گونه‌ای باشد که دسترسی حیوانات وحشی و شکارچیان را محدود کند.
در مطالب بعدی بیشتر در مورد کنترل شکارچی صحبت خواهیم کرد. در حالت ایده‌آل، هر روزنه‌ی ورودی به لانه باید توسط توری پوشیده شود و درهای بازهم باید در توری تعبیه گردد.
این کار هجوم پرنده‌های وحشی به خاطر دسترسی دائم به آب و غذا را محدود می‌کند.
تهویه
یک تصور غلط رایج این است که تبادل اکسیژن دلیل اصلی در نظر گرفتن تهویه برای مرغداری است. اما تهویه برای حذف رطوبت، از بین بردن گرمای بیش از حد، تبادل گازهای تولید شده و تأمین هوای تازه مهم است.
در بهار، تابستان و پاییز شاهد کمترین مشکلات مربوط به تهویه هستیم. اما یک مشکل بسیار شایع زمانی اتفاق می‌افتد که روزهای گرم به شب‌های خیلی خنک تبدیل می‌شوند و صاحب مرغداری ممکن است تهویه را در طی روز زیاد کند و مرغداری را در شب ببندد.
در مواردی ممکن است نوسانات دمایی در نظر گرفته نشوند و درنتیجه مرغ‌ها، روز گرمی را با تهویه‌ی محدود سپری کنند.
این مسئله به دلیل افزایش رطوبت، مشکلات تنفسی در مرغداری را در به وجود می آورد.
در ماه‌های تابستانی ممکن است شاهد دماهای بسیار بالایی باشید و به همین دلیل تهویه جهت به گردش انداختن هوا به منظور کاستن از گرمای بیش از حد هوا مهم است.
در صنعت تجاری، تهویه توسط سیستمهای کامپیوتری کنترل میشود و سرعت هواکش‌ها به منظور مقابله با افزایش دما و به گردش انداختن هوا افزایش پیدا می‌کند.
در مرغداری ساخته‌شده در حیاط می‌توان در و پنجره‌های توری‌دار را باز گذاشت و به وسیله‌ی وزش هوا محیط را به طور طبیعی تهویه کرد.
گزینه‌ی دیگر استفاده از فن کوچکی برای به گردش انداختن هواست (تهویه مکانیکی). باز هم خاطرنشان می‌کنیم که هدف، تهیه فن کافی برای هر پرنده نیست تا جلوی جریان هوا استراحت کند، بلکه هدف گردش و تعویض هواست.
مسئله تهویه و دما در طی ماه‌های زمستانی مهم‌تر و آشکارتر میشود.
اگر تهویه را به‌منظور از بین بردن تمام رطوبت در حداکثر توان بگذارید کل هوای گرم را تخلیه می‌کند و درنتیجه باید جهت حفظ دمای مناسب از روش‌های گرمایشی دیگر، هزینه کنید.
از سوی دیگر اگر گرمای هوا را نگه دارید، رطوبت از بین نمی‌رود و با مشکل مدیریتی جدی روبه‌رو می‌شوید.
بنابراین برای رسیدن به هر دو هدف باید مینیمم یا حداقل تهویه را مدنظر داشته باشید: از بین بردن رطوبت و حفظ دما.
تهویه حداقل توصیف‌کننده‌ی وضعیتی است که در آن مقدار کمی هوای سرد وارد مرغداری میشود، به وسیله‌ی دمای داخل مرغداری گرم میشود، رطوبت داخل مرغداری را جذب می‌کند و سپس از بین می‌رود.
می‌توان از طریق تعبیه ورودی هوا در سقف مرغداری یا بسته به طراحی آن از طریق کمی بازکردن پنجره به حداقل تهویه رسید. بااین‌حال هوای ورودی باید به سمت سقف بوزد.
روزنه‌ای که از آن هوا وارد میشود و به سمت سقف نمی‌رود تنها باعث میشود هوای سرد پایین بیاید و باعث بروز مشکل شود و درنتیجه طیور بیمار شوند یا صاحب مرغداری مجبور شود جهت گرم کردن فضا هزینه‌ی اضافی بکند.
مرغداری‌هایی که دیوارها و سقفش عایق‌شده باشند خفه میشود. یعنی هوای خارجی نمی‌تواند وارد مرغداری شود و درنتیجه تبادل هوا صورت نمی‌گیرد.
این موضوع می‌تواند منجر به چند مشکل شود.
یک مسئله، تجمع رطوبت و چگالش است که باعث میشود روی دیوارها و سقف قطرات آب جمع شود؛ این مشکل به بستر پرنده‌ها صدمه زده و باعث بیماری میشود (کمی بعدتر به آن خواهیم پرداخت). بعلاوه رطوبت محیط می‌تواند باعث انتشار کپک و دیگر بیماری‌ها شود.
دوم این‌که، مقادیر بیش از حد آمونیاک باعث رطوبت بستر و کمبود گردش هوا میشود. وقتی سطح آمونیاک بیش از حد بالا برود، بیشتر از 25 پیپیام، اثرات زیان‌آوری بر سیستم تنفسی و چشم پرنده‌ها خواهد گذاشت.
دما
دمای بدن مرغ بین 40.5 تا 41.5 سانتی گراد بوده و دمای بدن خروس‌ها یا طیور نر از ماده‌ها بیشتر است. با این‌که دمای بدن آن‌ها بالاست، اما پرندگان داری منطقه خنثی حرارتی یا ناحیه‌ای هستند که لازم ندارند به طور فعالانه دمای بدنشان را تنظیم کنند.
سرما یا گرمای بیش از حد می‌تواند بسته به اندازه، سن، نژاد و تنوع این مناطق، کشنده باشد.
جوجه‌ها تحمل بیشتری برای دمای بالاتر دارند و پرندگان بالغ تحمل بیشتری برای دمای پایین‌تر.
بر طبق یک قانون سرانگشتی بهتر است که دمای هوای مرغداری را بین 10 تا 23.8 درجه سانتی گراد نگه دارید. مسئله مهمی که باید در نظر داشت این است که آیا پرنده فرصت خودتنظیمی دمای بدنش را دارد یا خیر.
سرمای بیش از حد می‌تواند باعث سرمازدگی شود.
پاها و اجزای سر طیور بیشتر در معرض سرمازدگی هستند. این مسئله می‌تواند ناشی از بیرون ماندن بیش از حد، طولانی ایستادن و راه رفتن و در برف ماندن برای مدتی طولانی باشد.
از طرفی دیگر، استرس گرما یا تنش گرما ناشی از گرمای بیش از حد هواست. در این حالت پرنده‌ها در تلاش برای خنک کردن بدنشان نفس نفس می‌زنند، بال‌هایشان را باز می‌کنند، مصرف آب خود را افزایش و مصرف غذای خود را کاهش می‌دهند.
تهویه مناسب احتمال ابتلا به استرس گرما را کاهش خواهد داد.
روشنایی
طیور می‌توانند با نور طبیعی روز به اندازه‌ی کافی رشد کنند و لزوماً به نورپردازی خاصی احتیاج ندارد. هرچند شدت و مدت زمان نور می‌تواند بر پرندگان اثرگذار باشد.
شدت نور می‌تواند تا 5 لوکس پایین بیاید تا محرک فعالیت باشد یا تا حد مطلوب بالاتر و روشن‌تر باشد. نور خیلی روشن می‌تواند سبب مشکلات رفتاری همچون پرخاشگری و نوک زدن شود که برای برطرف کردن آن می‌توانید از شدت نور بکاهید.
برای تنظیم شدت نور این راهکار را مدنظر داشته باشید: اگر روزنامه‌ای که به اندازه‌ی ساعد‌هایتان از خود دور کرده‌اید را می‌توانید بخوانید، پس نور کافی است.
مسئله‌ی دیگری که باید مدنظر داشت مدت زمان روشنایی است. اگر هدف تولید گوشت است، طیور صرفاً به مدت زمان طبیعی نور در روز برای رشد احتیاج دارند.
برخی بر این باورند که تأمین23-24 ساعت نور باعث افزایش عملکرد میشود، اما طیور نیز مانند انسان‌ها به چرخه‌های تاریکی طبیعی احتیاج دارند بنابراین 16 ساعت نور حداکثر نور پیشنهادی برای پرندگان گوشتی است.
پرندگانی که برای تخمشان پرورش می‌یابند بیشتر از پرنده‌های گوشتی نسبت به نور روزانه حساس هستند.
زیست‌شناسی پرندگان فرقی میان طیور و پرندگان آوازخوان قائل نمی‌شود. افزایش طول روز در بهار باعث میشود تا پرندگان آوازخوان تخمگذاری و جوجه گیری کنند.
کاهش روشنایی روز در پاییز به پرندگان آوازخوان علامت می‌دهد که دیگر موقع خوبی برای تولیدمثل نیست و درنتیجه تخمگذاری متوقف میشود.
مرغ‌ها هم چنین واکنشی به نور دارند و افزایش مدت زمان تابش نور باعث تولید بیشتر تخم و کاهش آن باعث توقف تخمگذاری میشود.
مرغی که تخمگذار است باید 16 ساعت روز و 8 ساعت شب و تاریکی را تجربه کند. تولید تخم‌مرغ در فصل بهار به طور طبیعی با افزایش طول روز اتفاق می‌افتند اما پس از انقلاب تابستانی به نورپردازی مصنوعی جهت تولید تخم‌مرغ احتیاج است.
مثل نور طبیعی روز، نباید از طول روز کوتاه به طول روز بلند پرش کرد. بنابراین در جدول زیر طرحی برای روشنایی و نورپردازی پیشنهاد کرده‌ایم.
نکته‌ی مهمی که در مورد تخمگذاری باید به خاطر داشته باشید این است که وقتی طول روز بلند شد، هر نوع کاهشی در طول روز موجب توقف تخمگذاری میشود.
مثلاً صاحب مرغداری به طور مصنوعی نور مرغداری را زیاد می‌کند اما تایمر را به درستی تنظیم نمی‌کند. طول روز افزایش می‌یابد اما پرنده‌ها به مدت چند هفته 22 ساعت نور روز دریافت می‌کنند.
پس از آن صاحب مرغداری متوجه اشتباهش میشود و قصد دارد طول روشنایی به 16 ساعت برساند. کاهش نور در این مقطع باعث میشود تخمگذاری متوقف شود بنابراین تنها گزینه‌ی موجود این است که اگر تخمگذاری برایتان مهم است همان 22 ساعت نور روزانه را حفظ کنید.
برنامه‌ی پیشنهادی روشنایی برای تولید تخم در طیور
بستر
برای انتخاب بستر گزینه‌های بسیاری پیش رویتان است. در حالت ایده‌آل، ماده‌ی مورد استفاده برای بستر باید جاذب، سست و شل و نسبتاً ارزان باشد. رایج‌ترین ماده‌ای که برای بستر استفاده میشود خرده چوب یا تراشه‌های کاج است.
کاه، شن و ماسه، روزنامه خردشده، چوب ذرت له‌شده و پوست سویا ازجمله مواردی هستند که می‌توانید به‌عنوان بستر استفاده کنید. در جدول زیر نکات مثبت و منفی برخی بسترها آورده شده‌است.
بستر طیور را با هر کدام از این متریال‌ها می‌توان تأمین کرد اما تکنیک‌های مدیریت ممکن است بسته به نوع بستر متفاوت باشند. از تراشه‌ها و خرده چوب‌های درختان سخت‌چوب نباید برای طیور استفاده کرد چراکه ممکن است کپک و قارچ در آن‌ها باشد.
اگر مقدار کپک و قارچ در خرده چوب‌ها زیاد باشد می‌تواند منجر به عفونت‌های تنفسی شود بنابراین توصیه میشود که از سخت چوب‌ها استفاده نکنید.
منبع petpezeshk.com
ثبت نام
با ایمیل خود وارد شویدورود
