عفونت قارچی کندیدیوز (Candidiasis) در پرندگان زینتی
عفونت قارچی کندیدیوز (Candidiasis) در پرندگان زینتی
عفونت کندیدیوز یک عفونت قارچی است که توسط قارچ کندیدا آلبیکنز (Candida Albicans) ایجاد میشود. این قارچ به‌صورت فلور طبیعی با تعداد اندک در دستگاه گوارش پرندگان حضور دارد. درصورتی‌که تعداد این قارچ افزایش پیدا کند، و یا زخمی در دستگاه گوارش وجود داشته باشد، میتواند مشکلاتی در دستگاه گوارش و سایر ارگان‌ها ازجمله منقار و سیستم تنفسی ایجاد کند. قارچ کندیدا آلبیکنز میتواند پوست، پر، چشم‌ها و دستگاه تولیدمثلی پرنده را آلوده کند.
پرندگان جوان و بخصوص عروس هلندی، مرغ عشق، فنچ‌ها وپروتلت ها بیشتر مستعد بیماری کندیدیوز می‌باشند. همچنین در پرندگانی که دچار ضعف ایمنی می‌باشند نیز این بیماری بیشتر مشاهده میشود. عواملی که پرنده‌ها را در معرض این بیماری قرار می‌دهد شامل موارد زیر میباشد.
- تأخیر در تخلیه چینه‌دان
- استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها
- بهداشت و نظافت ضعیف
- کمبود ویتامین A
- تغذیه نامناسب
- وجود عفونت‌هایی مثل ویروس آبله و یا تریکوموناس
- وجود مشکلاتی چون زخم و یا تنفس دود
- استرس ناشی از حمل‌ونقل توسط کشتی و یا جابجایی پرنده
علائم بیماری کندیدیوز پرندگان
در بالغین معمولاً علائم شدید نیست و به‌صورت کاهش وزن خفیف، بی‌حالی و پرهای ژولیده دیده میشود. در پرندگان جوان بیماری شدیدتر رخ می‌دهد به‌خصوص در پرندگانی که دچار ضعف سیستم ایمنی نیز می‌باشند. علائم بالینی در پرندگان جوان شامل بی‌اشتهایی، توقف حرکت چینه‌دان، حضور پلاک های سفید در محوطه دهانی، بازگشت غذا به دهان (regurgitation) و کاهش وزن میباشد. عفونت کندیدیوزی که محدود به محوطه دهانی باشد میتواند باعث سختی در بلع و بوی بد دهان شود. در مراحل پیشرفته بیماری کندیدیوز ممکن است در چینه‌دان و دستگاه گوارش گرفتگی ایجاد کند. ضخیم شدن چینه‌دان در این بیماری ظاهر حوله‌ای به آن می‌دهد.
درصورتی‌که عفونت به بخش‌های پایین‌تر دستگاه گوارش سرایت کند علائمی چون بی‌حالی، کاهش وزن، کاهش اشتها، استفراغ و اسهال دیده میشود. در این مورد به دلیل اینکه مواد غذایی در روده جذب کاهش می‌یابد، تغذیه نامناسب باعث مزمن شدن بیماری میشود.
درصورتی‌که دستگاه تنفسی درگیر شود ترشحات بینی، تغییر در صدا، سختی تنفس، تنفس سریع و عدم توانایی برای فعالیت بیش‌ازحد دیده خواهد شد.
تشخیص بیماری کندیدیوز در پرندگان
برای تشخیص بیماری ابتدا باید تاریخچه صحیحی از صاحب دام گرفته شود، بعد از آن باید پرنده به‌طور کامل معاینه شود و نمونه‌هایی برای آزمایش‌های تشخیصی دقیق از محل‌های درگیر تهیه شود. برای تشخیص قارچ کندیدا آلبیکنز میتوان از رنگ‌آمیزی گرم استفاده نمود. باید توجه داشت که نبود قارچ کندیدا در اسمیر رنگ‌آمیزی شده دلیل بر عدم وجود بیماری نیست و باید آزمایش‌های بافت‌شناسی دقیق‌تری انجام شود. برای مشاهده قارچ رنگ‌آمیزی گرم کافی است ولی در مواردی که اسمیر خشک میباشد می‌توانید از رنگ‌آمیزی دیف کوییک (Diff-Quik) و نیومتیلن بلو (new methylen blue) استفاده کنید. برای اسمیر های مرطوب لاکتوفنل کاتن به لو (lactophenol cotton blue) پیشنهاد میشود. این قارچ جوانه‌هایی به قطر ۳ الی ۶ میکرون دارد و با هسته گلبول‌های قرمز پرندگان مقایسه میشود.
از آنجایی که قارچ کندیدا به عنوان عامل ثانویه بیماری ایجاد میکند، باید عامل اولیه مسبب بیماری کندیدیوز مشخص گردد. بیماری کندیدیوز دهانی و بخش بالایی دستگاه گوارش علائمی مثل تریکوموناس، کمبود ویتامین A، بیماری آبله پرندگان، عفونت های باکتریایی،خوردن اجسام خارجی، و مسمومیت ایجاد میکند. به همین دلیل نیز باید برای تشخیص تفریقی از آزمایش های دیگر نظیر کشت کمک گرفت. برای کشت میتوان از سابورید آگار (Sabouraud agar)و یا آگار آرد ذرت (corn meal agar) استفاده کرد.
درمان بیماری کندیدیوز در پرندگان زینتی
درمان بیماری براساس درمان عامل مستعد کننده بیماری کندیدیوز انجام میگیرد. معمولا بیماری کندیدیوز به خاطر بهداشت و نظافت ضعیف محل نگهداری و محیط ایجاد میشود. اگر مشکل از شرایط نگهداری و نظافت محیط نگهداری باشد، اصلاح شرایط و تمیز کردن محیط از مهم ترین اقدامات برای رفع بیماری است. در پرندگان تازه متولد شده که دچار گرفتگی و عدم تحرک چینه دان شدند، باید چینه دان به صورت دستی تخلیه شود و به میزان خیلی کم غذا داده شود تا حرکت چینه دان به حالت اول بازگردد. از متوکلوپراماید برای حرکت چینه دان و جلوگیری از بازگشت غذا میتوان استفاده کرد. بعد از اینکه عامل مستعد کننده تشخیص داده شد، درمان با نیستاتین و یا فلوکونازول شروع میشود.
نیستاتین جزو داروهای انتخابی این بیماری است چرا که عوارض کمتری دارد و از طریق گوارش نیز جذب نمیشود. تنها عیب این دارو مزه و حجم زیاد مورد نیاز برای درمان می باشد. برای درمان موارد شدید بیماری از کتوکونازول استفاده میشود. معمولا کتوکونازول را در ترکیب با اسیدی کننده ها( آب پرتقال، آب آناناس) استفاده میگردد از آنجایی که این قارچ در محیط قلیایی راحتر رشد میکند، اسیدی کردن دستگاه گوارش با استفاده از اسید کننده ها میتواند جنبه درمانی داشته باشد. اگر پرنده به نیستاتین پاسخ نداد و یا درمان با این دارو برای پرنده سخت می باشد، از فلوکونازول میتوان استفاده کرد.
برای درمان کندیدیوز چشمی از پماد آمفوتریسین B ویا از تزریق زیر متلحمه چشم آمفوتریسین B استفاده میگردد.
پیشگیری از بیماری کندیدیوز در پرندگان زینتی
کندیدیوز در اثر عواملی که به صورت منفی بر سلامت پرنده اثر میگذارند بروز میکند. با فراهم کردن محیطی تمیز و تغذیه مناسب، کاهش و حذف استرس ها و جلوگیری از تماس پرنده با پرنده های بیمار میتوان خطر ابتلا به این بیماری را کم کرد. در صورتی که پرنده شما به مدت طولانی باید انتی بیوتیک مصرف کند، دامپزشک باید ضد قارچ هم در کنار درمان آنتی بیوتیکی برای پرنده در نظر بگیرد.
منبع petpezeshk.com
ثبت نام
با ایمیل خود وارد شویدورود
