تفسیر نقشه شوری زمین با روشی انجام میشود؟

تفسیر نقشه شوری زمین با روشی انجام میشود؟

تفسیر نقشه های شوری:

الف_ توزیع املا در سطح مزرعه

در مزارعی که به نحو مناسب شیب بندی و یا تسطیح نشده با شند تا اب به صورت یکنواخت در سطح مزرعه توزیع شود، کنترل شوری مشکل است. در نقاط بلندی به علت نفوذ عمقی و ابشویی بسیار کم ، املاح تجمع میابند در حالی که اب در نقاط پست تر تجمع میابد که منجر به غرقاب شدن و به طور بالقوه بروز مشکلات زهکشی خواهد شد. جوانه زنی در نقاط بلندی به دلیل کمبود اب و شوری زیاد معمولا کم است در حالی که در مناطق پست تر استقرار ضعیف گیاه به دلیل اب ماندگی و سله سطح خاک است. عمده این مشکلات در روشهای ابیاری سطحی بروز می کند در حالی که روشهای ابیاری تحت فشار به حداقل تسطیح و با شیب بندی نیاز می باشد تا از روناب احتمالی و با تجمع اب در پایین دست جلوگیری شود. دستگاه القا گر مغناطیسی به شما اجازه می دهد که نقاط دارای شوری بالا را در سطح مزرعه تشخیص دهید که معمولا نقاط مرتفع تر و یا دارای جوانه زنی کمتر می باشند . راههه حل جلوگیری از ایجاد نقاط شوری بالا  تسطیح مناسب است. اما مهم تر از تسطیح مناسب به خصوص در روشهای ابیاری نواری، شیب بندی مناسب است. شیب بندی مناسب به توزیع یکنواخت اب در تمام طول نوار ایجاد کرده نقاط مانداب در انتهای نوار و یا نقاط اب نخورده در طول نوار جلوگیری خواهد کرد. شکل شماره 35 نشان دهنده نقشه های توزیع مکانی شوری در عمق های مختلف خاک یکی از باغات پسته منطقه اردکان است که توسط EM38 تهیه شده است. در این نقشه ها مناطق با شوری بیشتر با رنگ تیره تری نشان داده شده اند. به طور کلی مشاهده می شود که نقاط ابتدایی نوار ابیاری که فرصت تماس بیشتری با اب داشته اند و در نتیجه ابشویی بیشتری در ان واقع شده است شوری کمتری نسبت به انتهای کرت دارند. مقایسه شکلهای الف،ب و ج نیز بیانگر افزایش شوری خاک در عمق می باشد که نشان دهنده تاثیر ابشویی در اعماق مختلف است.

ب_ توزیع املاح در عمق توسعه ریشه

در دراز مدت و پس از ایجاد تعادل بین املاح موجود در اب ابیاری و خاک ، در شرایطی که شور شدن خاک ناشی از ابیاری باشد. توزیع املاح در عمق توسعه ریشه ها شبیه شکل 37 خواهد بود. دراین شکل روند تغییرات غلظت املاح از سطح به عمق افزایشی است که با افزایش کسر ابشویی که نشان دهنده افزایش مصرف اب در سطح مزرعه است از شدت این  تغییرات کاسته شده وتوزیع املاح حالت خطی پیدا می کند.

در شکل 38 (الف) توزیع املاح در حالتی مشابه شکل مشاهده می شود در شکل 38 (ب) به دلیل مصرف اب بیشتر و در نتیجه ابشویی بیشتر توزیع املاح با عمق به حالت خطی در امده است.

بر عکس درشرایطی که شوری خاک ناشی از اب زیر زمینی کم عمق باشد (37_ج) ، به علت صوعود مویینگی اب و املاح ، میزان شوری در سطح خاک بیشتر از اعماق خواهد بود. با استفاده از دستگاه القا گر الکترو مغناطیس هم می توان توزیع املاح در عمق را به صورت تجمعی محاسبه کرد و هم نوع تغییرات از سطح به عمق را مشخص نمود. توزیع املاح نوع اول که در ان شوری خاک ناشی از ابیاری است پروفیل معمولی و توزیع نوع دوم که در ان شوری خاک عمدتا ناشی از اب زیر زمینی کم عمق است به پروفیل بر عکس موسوم است . نسبت قرائت عمودی به افقی در پروفیل معمولی بیشتر با مساوی یک است در حالیکه در پروفیل بر عکس این نسبت کوچکتر از یک خواهد بود. معادلات تجربی که برای پیش بینی شوری خاک از روی قرائتهای دستگاه به کار می روند در هر کدام از این دو حالت متفاوت است. به این ترتیب از روی توزیع املاح در عمق توسعه ریشه می توان به 2 سوال مهم پاسخ داده . الف) منشاء شور شدن خاک که ایا ناشی از ابیاری با منابع اب شور است و یا ناشی از سفره اب زیر زمینی کم عمق؟ ب) میزان اب مصرفی بیش از نیاز ابشویی است یا کمتر از ان؟ شکل شماره 39 نشان دهنده تغییرات عمقی شوری خاک در ابتدا و انتهایی نوارهای ابیاری یکی از باغات پسته در منطقه چاه افضل استان یزد است که توسط EM38 تهیه شده است . همانطوری که در این شکل مشهود است، مقادیر شوری عصاره اسباع خاک در ابتدای نوار های ابیاری (شکل 39 الف) هم در سطح و هم  در عمق کمتر از مقادیر متناظر همان نقطه در انتهای نوار (شکل 39 ب) می باشد. علت این امر نیز به تفاوت در فرصت نفوذ اب در خاک ابتدا و انتهای نوار بر میگردد ، بطوریکه بدلیل زمان بیشتر تماس اب با خاک در ابتدای نوار های ابیاری، اکان شسته شدن نمکها و تقلیل شوری عصاره اشباع خاک بیشتر از انتهای نوار های ابیاری میسر شده است.

مهمترین جنبه کاربردی نقشه های مذکور (شکلهای 36 و 39 ) ارائه تصویر واضحی از توزیع شوری خاک در سطح و عمق است که به مدریت مکانی نهاده های مختلف کشاورزی _ و از همه مهمتر اب _ در سطح باغات و یا مزارع کشاورزی کمک نموده و قدمی موثر در مسیر کشاورزی دقیق در کشور محسوب می گردد.

منبع :

• وزارت جهاد کشاورزی سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی مرکز اطلاعات و مدارک علمی
• وزارت جهاد کشاورزی سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی مرکز ملی تحقیقات شوری

جهت خرید دستگاه پایش شوری خاک به کمک هدایت گر الکرومغناطیسی EM38 وارد بستر خدمات کشاورزی شوید . بستر خدمات کشاورزی 

جهت تماشای ویدئوی آموزشی رایگان وارد بستر مرکز آموزش شوید . بستر مرکز آموزش ویدئویی