تأثیر شوري و کود نیتروژن بر عملکرد و کارآیی مصرف کود در گندم با استفاده 15N از ایزوتوپ پایدار چیست ؟
پرسش و پاسخ عمومی در خصوص عناصر مورد نیاز گیاهان در زیر این مقاله قابل نمایش عموم میباشد و طرح سوال به صورت رایگان است
تقریباً 20 عنصر مغذی و ریز مغذی از مواد مغذی ضروری برای تأمین کلیه نیازهای بیوشیمیایی گیاهان به حساب می آیند.
اهداف یادگیری
- تشخیص عناصر مورد نیاز گیاهان به صورت تخصصی
عناصر مورد نیاز گیاهان[/caption]امتیاز کلیدی مطالب
- اگر گیاه نتواند چرخه حیات خود را بدون آن کامل کند ، اگر هیچ عنصر دیگری نتواند عملکرد مشابه را انجام دهد و مستقیماً در تغذیه نقش داشته باشد ، یک عنصر ضروری است.
- یک ماده مغذی ضروری مورد نیاز گیاه در مقادیر زیاد ، عنصر درشت مغذی ماکرو نامیده می شود ، در حالی که ماده مغذی مورد نیاز در مقدار بسیار کم ، عنصر ریز مغذی میکرو نامیده می شود.
- منابع کمبود یا ناکافی مواد مغذی بر رشد گیاه تأثیر منفی می گذارد ، که منجر به توقف رشد ، رشد کند ، کلروز یا مرگ سلول می شود.
- حدود نیمی از مواد مغذی ضروری ریز مغذی هایی مانند بور ، کلر ، منگنز ، آهن ، روی ، مس ، مولیبدن ، نیکل ، سیلیسیم و سدیم است.
شرایط کلیدی برای تغذیه گیاهان
- ریز مغذی : ماده معدنی ، ویتامین یا ماده دیگری که حتی در مقادیر بسیار کمی برای رشد یا متابولیسم ضروری است.
- کلروز : زردی بافت گیاه به دلیل از دست دادن یا عدم وجود کلروفیل
- درشت مغذی : هر یک از عناصر مورد نیاز مقدار زیادی از موجودات زنده است
مواد مغذی ضروری
گیاهان برای تأمین تمام نیازهای بیوشیمیایی خود فقط به نور ، آب و حدود 20 عنصر نیاز دارند. به این 20 عنصر عناصر مغذی ضروری گفته می شود . برای اینکه یک عنصر ضروری تلقی شود ، سه معیار لازم است:- یک گیاه نمی تواند چرخه حیات خود را بدون عنصر کامل کند
- هیچ عنصر دیگری نمی تواند عملکرد عنصر را انجام دهد
- این عنصر مستقیماً در تغذیه گیاه نقش دارد
درشت مغذی ها ماکرو و ریز مغذی ها میکرو
عناصر اساسی را می توان به عناصر درشت مغذی ها ماکرو و ریز مغذی ها میکرو تقسیم کرد . مواد مغذی مورد نیاز گیاهان در مقادیر بیشتر را عناصر درشت مغذی می نامند. حدود نیمی از عناصر اساسی عناصر مغذی در نظر گرفته می شوند: کربن ، هیدروژن ، اکسیژن ، نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم ، کلسیم ، منیزیم و گوگرد. اولین کربن (C) برای تشکیل کربوهیدرات ها ، پروتئین ها ، اسیدهای نوکلئیک و بسیاری از ترکیبات دیگر به کربن (C) نیاز است. بنابراین ، در همه ماکرومولکول ها وجود دارد. به طور متوسط ، وزن خشک (به استثنای آب) سلول 50 درصد کربن است ، و آن را به یک قسمت اصلی از مولکول های زیستی گیاه تبدیل می کند. [caption id="attachment_53343" align="aligncenter" width="401"]
کود میکرو و ماکرو[/caption]عناصر فراوان در چرخه رشد گیاهان نقش نیتروژن
عنصر فراوان بعدی در سلولهای گیاه نیتروژن (N) است. بخشی از پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک است. ازت در سنتز برخی ویتامین ها نیز استفاده می شود. هیدروژن و اکسیژن عناصر درشت مغذی هستند که بخشی از بسیاری از ترکیبات آلی هستند و همچنین آب را تشکیل می دهند. اکسیژن برای تنفس سلولی لازم است.نقش موثر اکسیژن در گیاهان
گیاهان از اکسیژن برای ذخیره انرژی به شکل ATP استفاده می کنند. فسفر (P) ، ماکرومولکول دیگر ، برای سنتز اسیدهای نوکلئیک و فسفولیپیدها لازم است. به عنوان بخشی از ATP ، فسفر امکان تبدیل انرژی غذایی را از طریق فسفوریلاسیون اکسیداتیو به انرژی شیمیایی فراهم می کند. انرژی نور در حین فتوسفریلاسیون در فتوسنتز به انرژی شیمیایی تبدیل می شود. و به انرژی شیمیایی تبدیل می شود تا هنگام تنفس استخراج شود.نقش گوگرد در تغذیه گیاهان
گوگرد بخشی از آمینو اسیدهای خاص مانند سیستئین و متیونین است و در چندین کوآنزیم وجود دارد. گوگرد همچنین به عنوان بخشی از زنجیره انتقال الکترون که شیب های هیدروژن در تبدیل انرژی نور به ATP نقش اساسی دارند ، در فتوسنتز نقش دارد.نقش پتاسیم در تغذیه گیاهان
پتاسیم (K) به دلیل نقش آن در تنظیم باز و بسته شدن روزنه مهم است. روزنه ها به عنوان روزنه هایی برای تبادل گاز به حفظ تعادل آب سالم کمک می کنند. پمپ یون پتاسیم از این فرآیند پشتیبانی می کند.نقش منیزیم در بهبود عملکرد گیاه
منیزیم (منیزیم) و کلسیم (کلسیم) نیز از عناصر مغذی مهم هستند. نقش کلسیم دو برابر است: برای تنظیم انتقال مواد مغذی و پشتیبانی از بسیاری از عملکردهای آنزیم. منیزیم برای فرآیند فتوسنتز مهم است. این مواد معدنی همراه با ریز مغذی ها به تعادل یونی گیاه نیز کمک می کنند.عناصر مورد نیاز ارگانیسم های خاک به شرح زیر است
ارگانیسم ها علاوه بر عناصر مغذی زیاد ، به عناصر مختلفی به مقدار کم نیاز دارند. این ریز مغذی ها یا عناصر کمیاب در مقادیر بسیار کمی وجود دارند. هفت ریز مغذی اصلی شامل بور ، کلر ، منگنز ، آهن ، روی ، مس و مولیبدن است.عناصر ریز مغذی میکرو
معرفی عناصر ریز مغذی و نقش آنها در تغذیه گیاهاننقش بور در تغذیه گیاهان
اعتقاد بر این است که بور (B) در انتقال کربوهیدرات در گیاهان نقش دارد. همچنین در تنظیم سوخت و ساز بدن کمک می کند. کمبود بور غالباً باعث بازگرداندن جوانه ها خواهد شد.نقش کلر در تغذیه گیاهان
کلر (Cl) برای اسمز و تعادل یونی لازم است. همچنین در فتوسنتز نقش دارد.نقش مس در بهبود عملکرد گیاهان
مس (مس) جز component برخی از آنزیم ها است. علائم کمبود مس شامل قهوه ای شدن نوک برگها و کلروز (زردی برگ ها) است.نقش آهن در بهبود عملکرد گل و گیاه
آهن (Fe) برای سنتز کلروفیل ضروری است ، به همین دلیل کمبود آهن منجر به کلروز می شود.نقش منگنز در بهبود عملکرد گیاهان
منگنز (Mn) برخی از آنزیم های مهم دخیل در تشکیل کلروفیل را فعال می کند. گیاهان کمبود منگنز در رگهای برگ های آن کلروز ایجاد می کنند. در دسترس بودن منگنز تا حدودی به pH خاک بستگی دارد.نقش مولیبدن در تغذیه گیاهان جوان
مولیبدن (Mo) برای سلامت گیاه بسیار ضروری است ، زیرا گیاهان از آن برای کاهش نیترات به شکل های قابل استفاده استفاده می کنند. بعضی از گیاهان از آن برای تثبیت نیتروژن استفاده می کنند. بنابراین ممکن است لازم باشد قبل از کاشت حبوبات به برخی خاکها اضافه شود.نقش روی در بهبود عملکرد و تغذیه گیاهان
روی (Zn) در تشکیل کلروفیل نقش دارد و بسیاری از آنزیم ها را نیز فعال می کند. علائم کمبود روی شامل کلروز و توقف رشد است. ممکن است لازم باشد قبل از کاشت حبوبات به برخی خاکها اضافه شود. روی (Zn) در تشکیل کلروفیل نقش دارد و بسیاری از آنزیم ها را نیز فعال می کند. علائم کمبود روی شامل کلروز و توقف رشد است. ممکن است لازم باشد قبل از کاشت حبوبات به برخی خاکها اضافه شود. روی (Zn) در تشکیل کلروفیل نقش دارد و بسیاری از آنزیم ها را نیز فعال می کند. علائم کمبود روی شامل کلروز و توقف رشد است.کمبود عناصر غذایی در گیاهان چه مواردی را ایجاد خواهد کرد
کمبود هر یک از این مواد مغذی ، به ویژه عناصر مغذی درشت ، می تواند روی رشد گیاه تأثیر منفی بگذارد. بسته به ماده مغذی خاص ، کمبود آن می تواند باعث توقف رشد ، رشد کند یا کلروز شود. کمبود شدید ممکن است منجر به علائم مرگ سلول در برگها شود. [caption id="attachment_53344" align="aligncenter" width="405"]
کمبود عناصر در گیاهان[/caption]عناصر مورد نیاز گیاهان ( کود ) هدف ما پاسخ به سوالات شما عزیزان در راستای تکمل علوم کشاورزی ایران
سازمان زنجیره تامین بهشت با ایجاد بستری در جهت پاسخگویی به سوالات راهکاری برای کمک به کشاورزان را نهادینه کرده است .
با بارگذاری سوال و جواب در فروش محصولات سهیم باشید و خود را بازنشسته کنید .
جهت مطالعه روند سهم دهی به شما عزیزان میتوانید وارد بستر تکمیل علم شوید .
بهترین تغذیه برای گیاهان چیست ؟
هدف ما پاسخ به سوالات شما میباشد و در این راستا بیش از هزاران سوال و جواب در اختیار شما قرار میدهیم .
سوالاتی که در خصوص عناصر مورد نیاز گیاهان ( کود ) بارگذاری شده است به صورت دسته بندی در بخش های مختلف تقسیم شده است .
دسته بندی ها در تمامی زمینه های گیاهی به تفکیک میباشد .
تعدادی از دسته هایی که بارگذاری شده است و در آنها مطالبی تخصصی به صورت سوال و جواب ذخیره شده است به شرح زیر است .
دسته های تخصصی ایجاد شده در زمینه عناصر مورد نیاز گیاهان چیست ؟
کود مناسب گیاهان دارویی که به تفکیک تمامی گیاهان با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب گیاهان زینتی فضای باز که به تفکیک تمامی گیاهان با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب گیاهان زینتی آپارتمان که به تفکیک تمامی گیاهان با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب درختان میوه که به تفکیک تمامی درختان با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب سبزیجات که به تفکیک تمامی سبزیجات با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب کاکتوس ها که به تفکیک تمامی کاکتوس ها با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب نشاء که به تفکیک تمامی نشاء ها با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
کود مناسب غلات که به تفکیک تمامی غلات با مشخصات و نیاز های عناصر گیاهی بارگذاری محتوا گردیده است .
هدف پاسخگویی و ساختار سازی سازمان چیست ؟
پاسخ به تمامی سوالات صنایع کشاورزی و زیر دسته اصلی عناصر مورد نیاز گیاهان ( کود ) میتواند راهکاری برای بهبود تولیدات محصولات زراعی ، باغی و گلخانه ای باشد .
هدف این سازمان از ایجاد بستری در راستای تکمیل علوم در تمامی زمینه ها کمک به ایران و ایرانی میباشد و میکوشد تا بتاند راندمان پاسخگویی به سوالات شما عزیزان را فراهم آورد .
فراموش نکنید پلن های درآمدی سازمان در راستای عرضه محصولات به کشاورزان به صورت سهم بندی صورت گرفته است و اعضای فعال در زمینه پاسخ گویی به سوالات و نیز طراحان سوال های تخصصی میتوانند در فروش محصولات کشاورزی سهیم باشند .
محتوای بارگذاری شده از مقالات خارجی جمع آوری و ترجمه شده است - مطالعه و انتشار با ذکر منبع بلامانع است bio.libretexts.org
مرکز آموزش ویدئویی بستری برای آموزش های رایگان کشاورزی .
">عناصر مورد نیاز گیاهان ( کود )
تأثیر شوري و کود نیتروژن بر عملکرد و کارآیی مصرف کود در گندم با استفاده 15N از ایزوتوپ پایدار چیست ؟
تأثیر شوری و کود نیتروژن بر عملکرد و کارآیی مصرف کود در گندم با استفاده 15N از ایزوتوپ پایدار چیست ؟
ایزوتوپ پایدار
به منظور مطالعه شوري و نیتروژن بر عملکرد و راندمان مصرف کود نیتروژن، آزمایشی در دو سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقات شوري، دانشگاه فردوسی مشهد طراحی گردید. آزمایش به صورت کرت – 1387-88 و 89 هاي یکبار خرد شد ه در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفی با سه تکرار اجرا ش د. تیمارهاي آزمایش شامل سه سطح 150 kg.ha-100 و 1 ، 5 و10 به عنوان عامل اصلی، سه سطح کود نیتروژن 50 dS/m،(EC=1/3 dS/m) شوري شاهد و دو رقم گندمِ حسا س (طوس) و متحمل به شوري (بم) که به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته 15 با غناي 8 اتم N شدند. کود نیتروژنه به شکل سولفات آمونیوم و در سه مرحله تقسیط گردی د. اعمال کود نشاندار درصد (% 8)، در سه تقسیط بطور هماهنگ با کرتهاي غیر ایزوتوپی در سال دوم انجام گردی د. نتایج نشان داد، در تیمار در دانه هاي گندم افزایش یاف ت. (% Ndff) با افزایش کود درصد نیتروژن مشتق شده از کود نشاندار dS/m 5 و 10 150 اختصاص داش ت. kgN.ha- بیشترین و کمترین راندمان مصرف نیتروژن به ترتیب به تیمار هاي کودي 50 و 1 غلظت کلروفیل، پتاسیم و عملکرد دانه با افزایش شوري کاهش ی افت و با بالا رفتن نیتروژن مصرفی از 50 به
kgN.ha-1150 بر میانگین صفات مذکور افزوده ش د. غلظت سدیم با افزایش شوري و نیتروژن به ترتیب افزایش و کاهش یافت. این نتایج نشان داد که کاربرد مقادیري بالاتر از نیاز کودي در شرایط شور سبب افزایش جذب نیتروژ ن توسط گیاه می گردد و این امر شرایط را جهت تحمل شرایط شور بهبود می بخشد. شوري یکی از تنش هاي مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است که تولید محصولات کشاورزي را محدود می سازد . تأثیر منفی شوري از طریق افزایش املاح در محیط اطراف ریشه به عبارتی لایه هاي سطحی خاك هاي زراعی است که منشأ آن نوع سنگ هاي مادري تشکیل دهنده خاك، استفاده از آب هاي شور و مدیریت نامناسب زراعی است . شوري روز به روز در حال گسترش بوده و بخش اعظم خاك هاي زراعی مناطق خشک با این مشکل مواجه هستند. 23 میلیون هکتار با / در کشور ایران، حدود 5 درجات مختلفی تحت تأثیر شوري قرار دارد که در اقلیم هاي سرد تا گرم کشور پراکنده شده است در طی بروز تنش شوري علاوه بر کاهش جذب آب، تجمع برخی از یو نها در غلظت بالا در بافت گیاهان می تواند منجر به سمیت و یا عدم تعادل یونی شود . به دلیل در خاك و آب هاي Cl- و Na+ فراوانی و غالبیت دو یون شور از جذب بسیاري از عناصر پر مصرف و کم مصرف کاسته می شود در شرایط تنش شوري گیاهان می بایست عناصر غذائی مورد نیاز براي فرایند هاي حیاتی خود را جذب کرده و تا حدي مانع ورود یونهاي نا خواسته به اندام ها و بافت هاي هوائی شوند . ممکن است شوري با تأثیر بر قابلیت استفاده از برخی عناصر، جذب، انتقال یا توزیع عناصر غذائی درون گیاه را دچار مشکل سازد و یا با غیر فعال نمودن نقش ف یزیولوژیکی عنصر غذائی مصرف شده، منجر به افزایش ذاتی نیاز غذائی گیاه گردد. از مهم ترین عناصر غذائی که جذب آن در شرایط شوري تحت تأثیر قرار می گیرد، نیتروژن است. زمانی که گیاهان تحت تنش شوري قرار می گیرند، جذب نیتروژن بیشتر از سایر عناصر تحت تأثیر قرار می گیرد و کاهش می یابد . حیدري و همکاران نیز دریافتند که شوري در مقادیر زیاد جذب نیتروژن را در گیاه گندم کاهش می دهد . مطالعات اثر متقابل شوري و نیتروژن (در خاکهائی که کمبود نیتروژن دارند ) نشان داده که اضافه کردن نیتروژن ، رشد و عملکرد تعداد زیادي از گیاهان مانند گندم، یونجه، جو، لوبیا، هویج، گوجه فرنگی، ذرت، شبدر، حبوبات، ارزن و برنج را هنگامی که درجه شوري خیلی شدید نبوده بهبود بخشیده است کشاورز گزارش کرد با توجه به اینکه در شرایط شور از جذب نیتروژن به دلایل متعددي (از قبیل کاهش میزان تراوا ئی ریشه گیاه، کاهش فعالیت میکروبی خاك و به دنبال آن کاهش معدنی شدن ترکیبات آلی، کاهش جذب نیترات در اثر عرضه زیاد آنیون کلر در محیط رشد ریشه و بالاخره کاهش فعالیت نیتراتی شدن در خاك ) کاسته می شود، مصرف بیشتر نیتروژن توانسته است تا حدودي این مسئله را جبران نم وده و سبب افزایش عملکرد گیاه گندم گردد . وي همچنین عنوان نمود که افزایش عملکرد گندم در شرایط شور در اثر مصرف بیشتر کود نیتروژنه می تواند ناشی از کاهش غلظت کلرور سدیم در گیاه باشد. رحمان و همکاران با بررسی کارائی مصرف بیان د اشتند که بطور کلی N نیتروژن به کمک ایزوتوپ درصد نیتروژن جذب شده توسط گیاه از کود و %Ndff بهرهبري نیتروژن بوسیله گندم در خاکهاي شور نسبت به شرایط غیر شور پائین تر است. لئوکس و سیورتسن نیز با مطالعه اثرات توأم شوري و کود نشاندار نیترات در گیاهچه هاي مرکبات بیان کردند، در K15NO پتاسیم 15 و کارائی مصرف نیتروژن کاهش N شرایط شور جذب می یابد . نتایج این تحقیق نشان داد شوري در شرایطی را افزایش می دهد که NUE کارائی مصرف نیترژون رشد اندامهاي هوائی به طور موقتی کمتر از جذب ( نیتروژن تحت تأثیر قرار گیرد. پت وري و همکاران و کاربرد نیتروژن به Ndff ، نشان داد ند جذب کل از وسیله گندم در خاکهاي شور نسبتاً پائین تر از شرایط شور است. هدف از انجام این آزمایش بررسی آثار ترکیبی شوري و نیتروژن بر جذب عناصر غذائی در بخش هوائی گندم و نیز بررسی کارائی مصرف کود نیتروژن با استفاده در شرایط شور می باشد. N از ایزوتوپ پایدار
مواد و روش ها
به منظور مطالعه اثرات متقابل شوري و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و راندمان مصرف کود نیتروژن در گندم آزمایشی به مدت 2 سال در ایستگاه تحقیقات شوري، قطب علمی گیاهان ویژه دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. مزرعه شوري در 15 کیلومتري شرق مشهد، با عرض جغرافیائی 59 درجه و 36 دقیقه شرقی و ارتفاع 985 متري از سطح دریا واقع شده است. 256 میلی متر / متوسط بارندگی سالانه در مشهد، 5 21/ و حداکثر و حداقل دماي سالانه آن نیز به ترتیب 68 درجه سیلیسیوس می باشد. همچنین میزان بارندگی / و 3 – و متوسط دماي روزانه در طی دو فصل زراعی 1388 1388 در (شکل 1) نشان داده شده است. – 1387 و 1389 خاك مزرعه از نوع سیلتی لوم با هدایت الکتریکی 8 دسی 5 دسی / زیمنس بر متر و هدایت الکتریکی آب مزرعه 5 زیمنس بر متر بود. آزمایش به صورت کرت هاي یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهاي مورد بررسی شامل سه سطح 5 و 10 دسی ،(EC=1/ شوري شاهد، آب معمولی 3 به عنوان عامل اصلی و سه سطح (dS/m) زیمنس بر متر 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) ، کود نیتروژن 50 با دو رقم گندم [ یک رقم حساس (طوس) و متحمل به شوري (بم) بودند که به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. دو رقم مذکور به پیشنهاد ایستگاه تحقیقات کشاورزي و منابع طبیعی مشهد- طرق انتخاب شدند. کود نیتروژن نیز به شکل سولفات آمونیوم 1 و در 2/ 1 قبل از کاشت، 3 / سه مرحله به طور مساوي باقیمانده در مراحل پنجه زنی و ساقه رفتن تقسیط شد. براي اعمال تیمارهاي آبیاري با آب شور از تانکرهاي ذخیره آب استفاده شد که آب شیرین و آب شورطبیعی از چاه هاي نزدیک به مزرعه به تانکرها EC= 10ds.m- با 1 متر هدایت الکتریکی آب مورد EC انتقال یافت و سپس با در EC= 5 ds.m- نظر کنترل گردید. ضمناً آب شور با 1 محل مزرعه موجود بود. آبیاري گیاهان در هر دو سال به صورت نشتی انجام شد.کشت گیاهان با توجه به شرایط آب و هوائی در سال اول و دوم به ترتیب در تاریخ 88 صورت گرفت. /7/ 87 و 26 /8/ هاي 15 2 متر در نظر گرفته شد و × ابعاد هر کرت 3 هرکرت شامل 4 پشته به طول 3 متر و با فاصله ردیف 50 سانتی متر از یکدیگر بود. در روي هر پشته دو شیار ایجاد شد و بذرها با تراکم 400 بوته در متر مربع کشت شدند. فاصله کرت ها از هم دو ردیف نکاشت و فاصله بلوك ها نیز از یکدیگر سه متر در نظر گرفته شد. آبیاري کرت ها تا زمانی که گیاهان سبز شدند، با آب معمولی صورت گرفت. سپس اعمال تیمار شوري شروع گردید، به نحوي که درنوبت اول آبیاري کلیه کرت ها به جز سطح شاهد، با محلول 5 دسی زیمنس بر متر انجام شد. در نو بت هاي بعدي این مقادیر افزایش یافت ودر نهایت سطح شوري مورد نظر پس ازگذشت دو هفته کامل شد. در طی فصل رشد وجین علف هاي هرز بصورت دستی در دو نوبت صورت گرفت. همچنین در سال دوم سمپاشی علیه شته سبز با سم متاسیستوکس و به نسبت یک در هزار انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه خاكِ نمونهگیري شده تا عمق 30 سانتیمتر، قبل از کاشت از کود سوپر فسفات ساده ( 250 کیلوگرم در هکتار) و سولفات پتاسیم 100 کیلوگرم در هکتار استفاده شد. در سال دوم آزمایش در هر کرت یک کرتچه ایزوتوپی به مساحت 1 متر مربع در نظر گرفته شد و اعمال کود نشان دار ×1/5 15 با غناي 8 اتم درصد (% 8)، در سه تقسیط بطور N هماهنگ با کرت هاي غیر ایزوتوپی انجام گردید برداشت محصول در سال اول در تاریخ سوم تیر ماه 1388 و در سال دوم در تاریخ هاي 14 و 15 تیر 1389 انجام شد. در انتهاي فصل رشد سال زراعی دوم از گیاهان کرتچههاي ایزوتوپی نمونه برداري شده و پس از تفکیک به کاه و دانه و انجام مراحل اولیه خشک شدن، تعیین درصد رطوبت و آماده سازي، کاملاً پودر شده و با انجام مراحل آزمایشگاهی هضم، تقطیر و تیتراسیون نیتروژن کل 15 به N/14N آنها محاسبه می شود و سپس نسبت ایزوتوپی کمک دستگاه امیشن اسپکترومتر تعیین شد . در نهایت با پردازش داده ها، ضریب بهره وري کود نیتروژن در تیمارهاي مختلف محاسبه گردید .در هر دو سال آزمایش در مرحله گلدهی نمونه هائی از برگ پرچمی تهیه شده و جهت اندازه گیري میزان کلروفیل به روش آرنون به آزمایشگاه منتقل گردید. در زمان رسیدگی، پس از حذف دو ردیف از متر از ابتدا و انتهاي کرت ها به / طرفین هر کرت و 5 عنوان حاشیه، سطح باقیمانده ( 4 متر مربع ) به منظور اندازه گیري عملکرد دانه برداشت شد و پس از خشک کردن در هواي آزاد د انه ها از کاه و کلش جدا شده و توزین گردیدند . در نهایت عملکرد دانه برحسب گرم در متر مربع محاسبه شد. همچنین جهت اندازه گیري عناصر، نمونه هاي به صورت تصادفی از ساقه و دانه هر تیمار در هر یک از سه تکرار انتخاب، آسیاب و با روش خاکستر گیري خشک عناصر سدیم و پتاس یم استخراج شدند . سپس مقادیر سدیم و پتاسیم توسط دستگاه فلیم فتومتر MSTATC اندازهگیري شد . داده ها در نهایت با برنامه رسم گردید. Excel تجزیه شده و گرافها با برنامه
نتایج و بحث
کلروفیل کل
نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها نشان داد که تفاوت بین سال هاي آزمایش د ر رابطه با میزان کل کلروفیل معنی دار است ، جدول ( 1) به نحوي که کلروفیل 32 درصد کمتر از سال اول بود ، / برگ ها در سال دوم 1 جدول ( 2). تجمع مقادیر بالاي سدیم دربافت هاي گیاه از جمله عوامل موثردرتخریب رنگدانههاي فتوسنتزي، نکروز برگ و کاهش فتوسنتز گزارش شده است بنابراین می توان افزایش میزان کلروفیل برگ را در سال اول آزمایش به تجمع کمتر سدیم در این سال وکاهش صدمات ناشی از آن که به واسطه بالاتر بودن میزان بارندگی ها وکم تر شدن شدت تأثیر تنش شوري می باشد، مربوط دانست. تأثیر تیمار شوري بر میانگین صفت مذکور معنی دار بود و شوري 10 دسی زیمنس بر متر سبب کاهش معنی دار میزان کلروفیل برگ ها گردید (جداول ( 1) و ( 2) شوري حاکی از آن است × بررسی برهمکنش دو عامل کود که در هر سه سطح شوري، بیشترین میزان کلروفیل با اختلاف معنی دار در تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. بین ارقام گندم از نظر میزان کلروفیل اختلاف معنی داري وجود داشت ، جدول ( 1). به نحوي که رقم بم با 51/3 درصد افزایش از میزان کلروفیل بالاتري در مقایسه با رقم طوس برخوردار بودبقیه متن را مشابه اصلاح کنید جدول ( 2). برهمکنش رقم و شوري در دو سال آزمایش بر میز ان کلروفیل برگ معنی دار شد . رقم بم در سال اول و دوم آزمایش با افزایش شوري میزان کلروفیل خود را کاهش داد، هر چند در سال دوم این کاهش به لحاظ آماري معنی دار نبود، ضمن اینکه میزان کل کلروفیل در رقم بم در سال دوم پائین تر از سال اول آزمایش بود . میانگین این صفت در رقم طوس در هر دو سال انجام آزمایش تفاوت چندانی در بین تیمار هاي مختلف شوري . نشان نداد شکل 2 سودهیر و مورتی ( 25 ) در رابطه با تأثیر تنش شوري بر میزان کلروفیل گزارش نموده اند که تنش شوري کاهش محتوي کلروفیل را القاءمی نماید و زنجیره انتقال الکترون را تح ت تأثیر قرار می دهد و در نهایت از در اثر تجمع نمک در کلروپلاست II فعالیت فتوسیستم جلوگیري می کند . این کاهش در فعالیت فتوسنتزي به طور مستقیم مرتبط با کاهش متابولیسم کربن و عملکرد می باشد. گزارش شده، در شرایط تنش، کلروفیل با جذب نور خورشید می تواند یک منبع بالقوه براي تولید رادیکال هاي فعال اکسیژن باشد و کاهش محتوي کلروفیل در این شرایط باعث کاهش خسارت به سیستم فتوسنتزي به علت کاهش تولید رادیکال هاي آزاد اکسیژن می شود، به عبارتی کاهش کلروفیل در شرایط تنش ممکن است یک جنبه سازگاري داشته باشد، زیرا غلظت بالاي کلر وفیل برگ یک منبع بالقوه براي تولید گونه هاي فعال اکسیژن می باشد نتایج حاصل از این آزمایش نیز موید مطلب فوق می باشد . اما بررسی داده هاي حاصل از آزمایش بیانگر آن است که کاربرد نیتروژن به درجات مختلف سبب تغییر پاسخ پارامتر مذکور در شرایط تنش شوري می ش ود. کارایی نیتروژن در کم کردن اثرات مضر تنش شوري در گیاهان، به اثرات بهبود دهنده این عنصر بر روي پتانسیل اولیه رشد، فعالیت آنزیمهاي نیترات ردوکتاز و کربونیک آنهیدراز، نفوذ پذیري غشاء و کارایی مصرف نیتروژن نسبت داده می شود .
گزارش شده است که بخش بزرگی از نیتروژن برگ در کلروپلاست یافت می شود که بیشترین میزان این عنصر فقط در رابیسکو نقش دارد و این آنزیم به عنوان یک آنزیم کلیدي مسئول براي تثبیت ، دي اکسید کربن است درمطالعه حاضر افزایش تجمع نیتروژن ممکن است در زیاد شدن غلظت کلروفیل و کارایی مصرف آب بکار رفته باشد و اثرات تجمعی آنها به افزایش فتوسنتز خالص نسبت داده می شود . این نتایج با یافته هاي کچین وفومیس مطابقت دارد.
تجمع سدیم در اندام هوایی
نتایج آماري و تجزیه مرکب داده هاي مربوط به سدیم و پتاسیم در جدول ( 1) آمده است . در هر دو سال آزمایش مقدار تجمع سدیم در اندام هوایی ارقام تحت تأثیر شوري قرارگرفت، به طوري که با زیاد شدن شو ري 10 ، مقدار تجمع این یون در اندام هوایی dS/m در سطح % دو رقم نسبت به شاهد افزایش معنی داري در سطح 1 نشان داد ، جدول( 2). در این آزمایش تیمار شوري 1 دسی زیمنس بر متر با میانگین 11 داراي بیشترین و / دسی زیمنس بر متر با میانگین 4 7 میلی گرم در گرم ماده خشک / تیمار شاهد با میانگین 7 داراي کمترین میزان سدیم در سال اول آزمایش بودند. 3 میلی / این نتایج نشان دهنده افزایشی در حدود 4 گرم در گرم ماده خشک درشوري سوم نسبت به شاهد 4 میلی / است. در سال دوم نیز میزان این افزایش برابر 2 گرم در گرم ماده خشک بود ، جدول ( 2). در این آزمایش بکارگیري و افزایش مصرف ن یتروژن از 50 به 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار غلظت سدیم در بخش هوائی ارقام مورد بررسی را به طور معنی داري کاهش دهد ، جدول ( 2). جدول ( 2) نشان می دهد که سطح بالاي کودي ( 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ) به طور معنی داري مانع از تجمع سدیم شد . بررسی پاسخ دو رقم مورد مطالعه به افزایش مصرف کود نیز معنی دار و قابل توجه بود، جدول ( 1). نتایج نشان داد در رقم متحمل به شوري بم کاربرد 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار میزان تجمع سدیم را در اندام هوائی این رقم به طور معنی داري کاهش داد، در حالی که در رقم حساس به شوري طوس این ر وند مشاهده نشد و افزایش کاربرد مصرف کود تأثیر معنی داري بر کاهش غلظت سدیم نداشت ، جدول ( 3). به نظر می رسد بدلیل حساسیت گندم رقم طوس به شوري، واکنش آن نسبت به نیتروژن کم شده و در نتیجه از میزان تجمع سدیم به همراه بالارفتن سطح نیتروژن کاسته نشده و یا بدون تغ ییر باقی ماند. به نظر می رسد این واکنش دلیل دیگري بر حساسیت گندم رقم طوس به شوري است . با بررسی میانگین ارقام و اثر متقابل شوري در رقم (جداول 2 و 3) مشخص شد که روند تغییرات سدیم به مقاومت یا حساسیت ارقام بستگی دارد و از این نکته می توان در انتخاب غیر مستقیم ژنوتیپهاي متحمل به شوري استفاده کرد . مقایسه میانگین ارقام نشان داد که رقم طوس و بم به ترتیب بیشترین و کمترین میزان سدیم را داشتند ، جدول 2 .
بررسی اثر متقابل شوري در رقم ، نشان داد که میزان تجمع سدیم در اندام هوایی رقم طوس بیش از رقم دیگر بود، جدول ( 3). گرچه ارقام در شرایط بدون تنش اختلاف معنی داري از این نظر نشان ندادند، اما با افزایش شوري تفاوت بین ارقام به لحاظ میزان تجمع سدیم نمود بیشتري پیدا کرد . بدین لحاظ در هریک از ارقام در 10 در مقایسه با شاهد dS/m بالاترین سطح شوري اختلاف معنی داري مشاهده شد و اخ تلاف بین ارقام نیز در این سطح مشهودتر بود . به طوري که می توان درصد افزایش تجمع این یون را به میزان حساسیت ارقام به تنش نسبت داد. همانگونه که بیان شده میزان سدیم اندام هوایی ممکن است به عنوان شاخصی براي تحمل به شوري درغلات در نظر گرفته شود ( 4).گندم جزء گونه هاي گلیگوفیت است که مقاومت به شوري را از طریق سازوکار دفع یون نشان می دهد، لذا هر رقمی که توانایی کمتري در این سازوکار دارد، رقم حساس است . بر این اساس تجمع بیشتر سدیم در رقم طوس و درصد 10 در dS/m 56 درصد در سطح شوري / افزایشی معادل 87 مقایسه با شاهد حساس یت بیشتر این رقم را نشان می دهد، در حالی که این افزایش در رقم بم حدود 30 درصد بوده.
تجمع پتاسیم در اندام هوایی
نگهداري سطح مناسبی از پتاسیم براي ادامه حیات گیاهان در شرایط شور ضروري است . پتاسیم از عناصر معدنی ضروري در شیره سلولی است و نقش بسیار زیادي در کاهش پتانسیل اسمزي سلول هاي ریشه دارد . با بالا رفتن میزان سدیم و یا نسبت سدیم به کلسیم در محیط ریشه از جذب پتاسیم کاسته می شود ( 7). بر اساس نتایج بدست آمده از مقایسه میانگین ها مشخص گردید که با بالارفتن سطح شوري از شاهد به 10 دسی زیمنس بر متر بصورت معنی داري از میزان پتاسیم در بخش اندام هوائی گندم کاسته شد، جدول ( 2). در جدول ( 2) مشاهده میشود که بیشترین میزان پتاسیم اندام هوائی در هر دو 38 و / سال آزمایش در تیمار شاهد با میانگین هاي 03
18/3 میلی گرم در گرم ماده خشک به ترتیب در سال هاي اول و دوم بدست آمد اما تا سطح شوري 5 دسی زیمنس بر متر تغییري در آن مشاهده نشد . کمترین مقدار پتاسیم در هر دو سال آزمایش در شوري 10 دسی زیمنس 5 درصد در سال / بر متر بدست آمد که از کاهشی معادل 1 10 درصد در سال دوم نسبت به شاهد برخوردار / اول و بود، جدول 2 بر اساس نتایج حاصل از تغییرات میزان پتاسیم در اثر کاربرد کود نیتروژن، در سال اول آزمایش میزان پتاسیم 34 در تیمار کودي 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار / از 04 38 میلی گرم در گرم ماده خشک در تیمار کودي / به 06 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار رسید که از افزایشی معادل 11/8 درصد برخوردار بود، جدول ( 2). در سال دوم آزمایش نیز کمترین میزان پتاسیم برگ مربوط به تیمار 15/ کودي 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با میانگین 14 میلی گرم در گرم ماده خشک بود . هر چند در این سال تفاوتی بین تیمارهاي کودي 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده نشد ، اما بیشترین میزان پتاسیم در تیمار 19 میلی / کودي 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با میانگین 2 گرم در گرم ماده خشک بدست آمدکه از افزایش معنی داري نسبت به سطح اولیه کودي برخوردار بود ، جدول ( 2). کاهش
پتاسیم در اثر شوري و افزایش آن در طی استفاده از کود سولفات آمون یوم سبب معنی دار شدن اثر متقابل شوري و نیتروژن بر میزان پتاسیم برگ گردید . همانطور که در جدول 3 دیده می شود تیمار کودي 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با بهبود شرایط جذب براي گیاه، سبب افزایش غلظت پتاسیم حتی در سطوح بالاي شوري گردید . حیدري گزارش کرده است که با افزایش شوري از میزان پتاسیم در ساقه و دانه گندم کاسته می شود اما در طی استفاده از کود نیتروژن از مقدار این کاهش کاسته شده و نیتروژن عملاً سبب افزایش مقدار پتاسیم در هر دو بخش هوائی و ریشه گندم خواهد شد . بر اساس نتایج حاصل از اثر متقابل رقم در شوري به لحاظ میزان تجمع پتاسیم ک اهش میزان پتاسیم در اندام هوایی ارقام مورد مطالعه تائید گردید ، جدول ( 3). به 10 کمترین میزان صفت مذکور را dS/m طوري که شوري در ارقام باعث گردید ، جدول ( 3). در این مطالعه میانگین بالاتر این صفت در رقم بم مشاهده شد ، جدول ( 3). این 10 ) با بیشترین میزان dS/m) رقم در بالاترین سطح شوري تجمع پتاسیم، اختلاف معنی داري با رقم طوس نشان داد ، جدول( 3). این نتایج با یافته هاي اشرف و خانوم هماهنگ است که اظهار داشته اند در شرایط شوري غلظت K+ در مقایسه با رقم حساس یکورار اجا S در رقم مقاوم 24 در مراحل پنجه زنی وگلدهی بیشتر بود . مشخص شده است که مکانیسم تحمل در شرایط تنش شوري دارا بودن قدرت انتخاب پذیري بالا نسبت به عناصر سدیم و پتاسیم و ضرورت نگهداري غلظت پتاسیم به میزان کافی در سلولهاي گیاهی است ( 5). نتایج حاصل از سایر تحقیقات نشان داده است که تنش شوري، تقاضا براي برخی از عناصر غذائی خاص را افزایش می دهد، ضمن اینکه جذب و یا تجمع یکسري دیگر از عناصر کاهش می یابد و لذا بر روي تسهیم بندي عناصر درون گیاه تأثیر می گذارد ( 9). در این آزمایش هر دو رقم در شرایط تنش شوري و فراهم شدن 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، بالاترین مقدار پتاسیم را داشتند ، جدول ( 3). افزایش غلظت پتاسیم با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به عنوان عامل اصلی براي افزایش تولید ماده خشک به حساب می آید . چرا که پتاسیم از اجزاي تشکیل دهنده تعداد زیادي از ترکیبات مهم متابولیکی هستند که نقش مهمی در عملکرد فیزیولوژیکی گیاه بر عهده دارند . بنابراین نگهداري و حفظ نسبت بالائی از پتاسیم ، به سدیم در سلولهاي گیاهی به جهت فرایند هاي متابولیکی و اساسی تحمل به تنش شوري مناسب خواهد بود 10 بیش از 50 آنزیم بوسیله پتاسیم فعال می شود که نقش این عنصر قابل جایگرینی با سدیم نخواهد بود . زنگ و همکاران 28 ) گزارش نموده است که نسبت مطلوب پتاسیم به سدیم ) به منظور تنظیم اسمزي، نگهداري فشار تورژسانس، عملکرد روزنه ها، فعالیت آنزیم ها، سنتز پروتئینها، متابولیسم اکسیدانها و فتوسنتز مهم و ضروري است . همچنین تولید زیاد گونه هاي فعال اکسیژن که در اثر تنش شوري ایجاد می شود، معمولاً منجر به پراکسیداسیون چربیها و نشت پتاسیم از سلولها بوسیله فعال کردن کانالهاي انتشار پتاسیم می گردد. سیدیکیو و همکاران ( 23 ) با انجام تحقیق بر روي کلزا نتیجه گیري کردند که تحمل به شوري با ا فزایش نسبت پتاسیم به سدیم، نیتروژن برگ و غلظتهاي پتاسیم که به دنبال کاربرد نیتروژن در محیط رشد گیاه حاصل می گردد، افزایش می یابد.
عملکرد دانه
نتایج تجزیه آماري در جدول ( 1) نشان می دهد که سال، شوري و نیتروژن تأثیر معنی داري بر عملکرد دانه ارقام مورد بررسی دارند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال همه صفات مرتبط با عملکرد دانه را تغییر می دهد، شوري نیز همین تأثیر را دارا بود .در جدول ( 2) مشاهده می شود که با افزایش شوري از سطح شاهد به 10 دسی زیمنس بر متر از عملکرد نهائی دانه ارقام بم و طوس در هر دو سال آزمایش کاسته شد . در سال اول آزمایش مقدار عملکرد از 629 گرم در / 678/1 گرم در متر مربع در تیمار شاهد به متر مربع در شوري 10 دسی زیمنس بر متر رسید که به لحاظ آماري اختلاف معنی داري با شاهد نشان داد ، جدول( 2). در سال دوم آزمایش میزان عملکرد در شوري شاهد برابر
474/73 گرم در متر مربع و در شوري 10 دسی زیمنس بر 411 گرم در متر مربع بود که از کاهشی معادل / متر برابر 48 13/2 درصد برخوردار بود ، جدول ( 2). پایین تر بودن میزان عملکرد دانه در سال دوم آزمایش به تجمع شوري و اثرات سمیت سدیم و کلر بر می گردد . همانطور که داده هاي هواشناسی دو سال آزمایش (شکل 1) نشان می دهد کاهش میزان بارندگی در سال دوم و به دنبال آن پر رنگ تر شدن اثرات ناشی از تنش شوري موجب شده، عملکرد دانه در 31 درصد کمتر از سال اول آزمایش باشد. / سال دوم 4 کود بر میانگین صفات کلروفیل کل، عملکرد دانه و × شوري و سال × جدول 2. اثرات سال، رقم، شوري، کود، سال برخلاف کاهش عملکرد دانه در اثر شوري، با بالا رفتن نیتروژن مصرفی از 50 به 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بر عملکرد دانه افزوده شد، جدول ( 2). نتیجه دیگر 23 ) و نتیجه این آزمایش بیان می کند که ، محققان ( 9 دستیابی به عملکرد بالا در گندم با کاربرد نیتروژن بیشتر ممکن است، بطوریکه بیشترین عملکرد دانه در هر دو 547 گرم در متر مربع در / سال به ترتیب با میانگین 7 بالاترین سطح کودي ( 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بدست آمد. بالا رفتن عملکرد دانه با مصرف نیتروژن می تواند بواسطه تأثیر نیتروژن بر فرایندهاي رشد و نمو گیاه باشد که در نهایت این امر منجر به تأثیر مثبت بر عملکرد . و اجزاي عملکرد دانه می شود ارقام نیز از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داري را با یکدیگر نشان دادند، عملکرد دانه رقم بم بیشتر از رقم طوس بود، جدول ( 2). مقایسه میانگین ارقام در سطوح مختلف شوري نشان داد که در شرایط شاهد بالاترین عملکرد دانه به رقم بم اختصاص داشت. میانگین این صفت در شوري 5 دسی زیمنس بر متر در هیچ یک از ارقام کاهش معنی داري را در مقایسه با شاهد نشان نداد ولی با افزایش شوري در سطح 10 دسی زیمنس بر متر عملکرد هر دو رقم مورد بررسی تحت تأثیر شوري قرار گرفت، به گونه اي که در این سطح شوري عملکرد دانه رقم حساس طوس داراي کاهش بیشتري در مقایسه با رقم متحمل بم بود. درصد کاهش عملکرد دانه در ارقام بم و طوس در شوري 10 دسی زیمنس بر متر در مقایسه با شاهد به ترتیب 7 و 10 درصد بود، جدول 3
راندمان مصرف کود نیتروژن
نتایج حاصل از تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن بر راندمان کود نیتروژن نشان داد که با افزایش مقدار کود سولفات آمونیوم سهم نیتروژن حاصل از کود نشاندار در بذور گندم افزایش می یابد، جدول ( 4). بررسی اثر متقابل کود و شوري نشان داد که با افزایش شوري میزان نیتروژن جذب شده توسط گیاه از کود مصرفی افزایش یافته، به نحوي که در تیمار 5 و 10 دسی زیمنس بر متر با افزایش کاربرد کود درصد نیتروژن مشتق شده از کود نشاندار نیز در دانه هاي گندم روند صعودي از خود (% Ndff) نشان داد . این روند بخصوص در سطح شوري 10 دسی زیمنس بر متر نمود بیشتري پیدا کرده است و اختلاف بین تیمار هاي کودي به لحاظ آماري معنی دار بود ، جدول ( 4). بررسی داده هاي حاصل از راندمان مصرف کود حاکی از آن است که به دنبال افزایش درصد نیتروژن جذب شده از کود نشاندار توسط گیاه راندمان مصرف نیتروژن کاهش یافته است، جدول ( 4). بیشترین و کمترین راندمان مصرف نیتروژن به ترتیب به تیمار هاي کودي 50 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختصاص داشت . همچنین کاهش راندمان مصرف کود در شوري هاي 5 و 10 دسی زیمنس بر متر به دنبال کاربرد بیشتر سولفات آمونیوم قابل توجه بود (جدول 4). راندمان استفاده از نیتروژن در ارقام مختلف غلات به خصوصیات گیاهی مانند وضعیت توسعه ریشه و توزیع آن در خاك، مراحل رشد گیاه، نیاز غذایی گیاه، عواملی مانند رطوبت و دماي خاك، میزان عناصر خاك و اثرات متقابل عناصر غذایی بستگی دارد. شاید بتوان کم شدن بازیافت نیتروژن در شرایط شور و از طرفی جذب بیشتر نیتروژن توسط گیاه از کود مصرفی را در طول فصل رشد، به نقش نیتروژن در بهبود اثرات ناشی از شوري ارتباط داد. بررسی ضرایب همبستگی بین درصد نیتروژن مشتق شده از کود با صفاتی مانند کلروفیل، پروتئین و آنزیمهاي آنتی اکسیدانت که در پژوهشی دیگر انجام شده است، نشان می دهد که گیاه در طول فصل رشد با جذب بیشتر نیتروژن و بکارگیري آن در فرایند هاي رشد و نموي، از جمله تنظیم کننده هاي اسمزي و آنزیم ها با اثرات مضر و %Ndff شوري مقابله می نماید . به عبارت دیگر افزایش به دنبال آن کاهش راندمان بازیافت نیتروژن حاکی از آن است که نیتروژن جذب شده در طول فصل رشد بیشتر در رشد رویشی گیاه شرکت داشته است تا در بهبود عملکرد و % Ndff ضریب همبستگی بین ، r= -0/ دانه (** 85 عملکرد دانه ). تنش اسمزي ناشی از تنش شوري که منجر به کاهش قابلیت دسترسی به عناصر در خاك می شود، سبب می شود که گیاه در صورت نبود نیتروژن کافی با فقر این عنصر غذائی مواجه شده و جذب وتثبیت نیتروژن دچار اختلال گردد، لذا استفاده مناسب از نیتروژن بخصوص در مقادیري بالاتر از ح د اپتیمم سبب می گردد که گیاه تا حد امکان با صدمات ناشی از کمبود عناصر غذائی مواجه نشده و نیتروژن نیز می تواند در شرایط بروز تنش شوري در کاهش اثرات سوء شوري موثر باشد. البته لازم به ذکر است که میزان این تأثیر بسته به حساسیت گونه گیاهی و قابلیت واکنش آن به نیتروژن تغییر می نماید . نتایج حاصل از این آزمایش نیز مبنی بر افزایش جذب نیتروژن از کود به دنبال کاربرد بیشتر و همچنین بهبود هر چه بیشتر فرایند هاي فیزیولوژیکی و بیوشیمیائی در شرایط شور نشان دهنده نقش مهم و کلیدي این عنصر در افزایش تحمل به تنش می باشد. نتایج حاصل از روند تغییرات راندمان مصرف کود ارقام بم و طوس در سطوح مختلف کود و شوري نشان داد که با افزایش سطح شوري از شاهد به 10 دسی زیمنس بر متر کارایی بازیافت نیتروژن در هر دو رقم کاهش یافت (شکل 3). درصد بازیافت نیتروژن در رقم بم و در شوري 10 دسی زیمنس بر متر در بین هیچ یک از سطوح کودي تفاوت معنی داري نداشت در حالی که میانگین صفت مذکور در رقم حساس طوس در همین تیمار شوري با افزایش مصرف کود از 20 درصد به 13 درصد کاهش یافت. این نتایج نشان می دهد که حساسیت بیشتر به شوري در رقم طوس در مقایسه با رقم بم، سبب ممانعت از بکارگیري نیتروژن در بهبود عملکرد و در نتیجه کاهش کارایی مصرف نیتروژن می گردد. در حالی که سازگاري رقم بم به شرایط شور از طرفی ویژگی کود پذیري نسبتاً پائین این رقم منجر شد که افزایش شوري از 5 به 10 دسی زیمنس بر متر تأثیر معنی داري بر درصد بازیافت نیتروژن در این رقم نداشته است. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با افزایش شوري درصد بازیافت نیتروژن در هر دو رقم مورد بررسی کاهش می یابد. نتایج این تحقیق نشان داد شوري در شرایطی کارایی مصرف 15 را افزایش می دهد که رشد اندامهاي NUE) نیتروژن هوائی به طور موقتی کمتر از جذب نیتروژن تحت تأثیر قرار گیرد. رایس و همکاران ( 22 ) با انجام پژوهشی هایی در چهار منطقه کشور پاکستان اثر مقادیر مختلف نیتروژن را بر روي گندم دیم مورد مطالعه قرار دادند. آنان به این نتیجه رسیدند که کاربرد نیتروژن توانست میزان جذب نیتروژن و عملکرد دانه گندم دیم را به طور معنی داري درتمامی مناطق مورد مطالعه افزایش دهد. اما آنان نتوانستند با استفاده از رگرسیون گام به گام هیچ رابطه معنی داري بین اشکال مختلف نیتروژن خاك و عملکرد دانه گندم دیم پیدا کنند. بر اساس پژوهش هاي انجام گرفته توسط 11 در ایران با استفاده از آژانس بین المللی انرژي اتمی 1 روش ایزتوپی (نیتروژن- 15 ) بازیافت نیتروژن توسط گندم براي اوره 25 درصد، نیترات آمونیوم 24 درصد و سولفات آمونیوم 26 درصد گزارش شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که راندمان استفاده از کودهاي نیتروژنی در گندم در کشور بسیار پائین تر از کشورهاي منطقه است .لوپس بلیدو و همکاران ( 15 ) در مطالعه تأثیر زمان مصرف کود نیتروژن بر روي راندمان کود نیتروژنی در گندم دوروم دیم در شرایط مدیترانهاي اسپانیا در خاك هاي ورتی سول و با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نشاندار شده با نیتروژن- 15 وبا اتم درصد 2 % دریافتند براي افزایش راندمان مصرف / اضافه 5 و کاهش تلفات آن (Nitrogen use efficiency) نیتروژن از طریق آبشوئی و رواناب کود نیتروژنی باید بطور عمده بین مرحله پنجه زدن و طویل شدن ساقه استفاده شود، در حالی که کاربرد نیتروژن در پاییز سبب بازیافت پائین آن
%12/ میشود. آنها متوسط بازیافت کود نیتروژنی را بین 7 41 % در / در صورت کوددهی در مرحله کاشت تا 6 صورت استفاده به صورت سرك در شروع مرحله به ساقه رفتن گزارش کردند.
نتیجه گیري
به طور کلی نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که کاربرد مقادیري بالاتر از حد نیاز کودي گندم در شرایط شور سبب افزایش میزان جذب نیتروژن از کود توسط گیاه می گردد و با توجه به نقش نیتروژن به عنوان عنصري ضروري در فرآیند هاي حیاتی گیاه، افزایش جذب وکاربرد آن در سازوکار هاي بیوشیمیائی و فیزیولوژیکی شرایط را جهت تحمل شرایط شور بهبود می بخشد. از طرفی تأثیر نیتروژن بر رشد و توسعه ریشه شرایط لازم جهت جذب آب و سایر عناصر غذائی را بوجود آورده و سبب ممانعت از کاهش بیش از حد فرایند فتوسنتز و هدایت روزنه اي در شرایط تنش شوري می گردد. همانطور که قبلاً نیز اشاره شد میزان تأثیر نیتروژن در بهبود تحمل به شوري به مقدار حساسیت گونه گیاهی و قابلیت واکنش آن به نیتروژن بستگی دارد. ضمن اینکه عواملی همچون وضعیت توسعه ریشه و توزیع آن در خاك، مراحل رشد گیاه، نیاز غذایی گیاه، عواملی مانند رطوبت و دماي خاك، میزان عناصر غذایی خاك و اثرات متقابل عناصر غذایی نیز بایستی مورد توجه است .
منبع : مجله پژوهش اب در کشاورزی
کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو )
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.
کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو)
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .
حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .
کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )
تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .
جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .
ثبت نام
با ایمیل خود وارد شویدورود
