اثر تراكم بوته و زمان كاشت بر عملكرد كمي و كيفي علوفه و عملكرد بذر شبدر مصري را توضیح دهید .

اثر تراکم بوته و زمان کاشت بر عملکرد کمی و کیفی علوفه و عملکرد بذر شبدر مصری را توضیح دهید .

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ و زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻋﻠﻮﻓﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑـﺬر ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي، آزﻣﺎﻳـﺸﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻛﺮت ﻫﺎي ﺧﺮد ﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺳﻪ ﺗﻜﺮار در ﺳﺎل زراﻋـﻲ 87 – 1386 در ﻛـﺮج اﺟـﺮا ﺷـﺪ . زﻣـﺎن 14/4) ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس دﻣﺎي ﺧﺎك در ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ ،/7 17 ،/4 22 و ﮔﺮاد 24/7 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ( ﻛﺮت در ﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ در ﭼﻬﺎر 350) ﺳﻄﺢ ، 500 ، 700 و 850 ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ( در ﻛﺮت ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﺻـﻔﺎت ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ اﺛـﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ و زﻣﺎن ﻛﺸﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺧﺸﻚ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر، درﺻﺪ ﻓﻴﺒﺮ ﻋﻠﻮﻓﻪ و ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮد وﻟﻲ اﺛﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮ درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮد . ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺻﻔﺎت ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ، درﺻـﺪ ﻓﻴﺒـﺮ ﺧـﺎم ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ . ﺑﺎ اﻓ 700 ﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﺎ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧـﺸﻚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓـﺖ و در ﺗـﺮاﻛﻢ ﻫـﺎي ﺑـﺎﻻﺗﺮ، 850 ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﻲ داري را ﻧﺸﺎن داد، در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﻓﺰاﻳﺶ داﺷﺖ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧـﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ در زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ )ﺣﺮا ﻛﺸﺖ در درﺟﻪ ﺑﺎﻻ رت ﻫﺎي ( ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺧﺸﻚ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر، ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ، و درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻛﺎﻫﺶ وﻟﻲ درﺻﺪ ﻓﻴﺒﺮ ﻋﻠﻮﻓﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ.

ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﺣﺎل اﻓـﺰاﻳﺶ ﻛـﺸﻮر ﺑﻪ ﻓﺮآورده ﻫﺎي داﻣﻲ و ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻋﻠﻮﻓﻪ اي در ﺗﻐﺬﻳـﻪ دام از اﻫﻤﻴﺖ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑـﻞ اﻧﻜـﺎري ﺑـﺮ ﺧـﻮردار اﺳـﺖ وﻟـﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﻛﺸﻮر اﻳـﺮان ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻋﻠﻮﻓـﻪ اي در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﻻزم ﺑـﻪ ا ﻓـﺰاﻳﺶ ﻛﻤـﻲ و ﻛﻴﻔـﻲ ﻋﻠﻮﻓـﻪ از ﻃﺮﻓــﻲ ﻣﻮﺟــﺐ ﻛﻤﺒــﻮد ﮔﻮﺷــﺖ و ﻣــﻮاد ﻟﺒﻨــﻲ و ﺳــﺎﻳﺮ ﻓﺮآورده ﻫﺎي داﻣﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪن ﻛﻴﻔﻴﺖ آن ﻫﺎ ﺷﺪه و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻓﺸﺎر دام ﺑﺮ ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﺨﺶ ﻋﻈﻴﻤـﻲ از ﭘﻮﺷــﺶ ﮔﻴــﺎﻫﻲ ﻣﻮﺟــﻮد و ﻓﺮﺳــﺎﻳﺶ ﺧــﺎك اﻧﺠﺎﻣﻴــﺪه و ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﻨﺎ ﻃﻖ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻛـﺸﻮر ﺑـﻪ ﺷـﻮره زارﻫـﺎﻳﻲ ﺑﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳـﺖ . دردﻫـﻪ ﻫـﺎي اﺧ ﻴـﺮ ﻛـﺸﺖ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي ﻳـﺎ ﺑﺮﺳـﻴﻢ ( Trifolium alexandrinum L.) ﺑﻪ ﻋﻠﺖ رﺷﺪ ﺳﺮ ﻳﻊ ﺗﻌﺪاد ﭼﻴﻦ ، ﺑﺮداري ﺑﺎﻻ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺎزه و ﺑﺎ ﻛ ﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ، ﻣﻮرد اﺳـﺘﻘﺒﺎل ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺧـﻮﺑﻲ دارد و از ﺑﻬﺘـــــــﺮﻳﻦﮔ ﻴﺎﻫـــــــﺎن ﻳﻜـــــــﺴﺎﻟﻪا ياﺳـــــــﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان آن از ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﺧﺎك و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺗﻬ ﻴﻪ ﻛﻮد ﺳﺒﺰ در ﺗﻨـﺎوب ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫـﺎن زراﻋـﻲ .(Rastegar, 2004) اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي ﻗـﺎدر ﺑـﻪ 100 -200 ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻧﻴﺘﺮوژن ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ . ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺷــﺒﺪر ﻣــﺼﺮي ﺑــﺮاي ﺗﻐﺬﻳــﻪ ﺣﻴﻮاﻧــﺎت از ﺷــ ﺒﺪر ﻛﺮﻳﻤــﺴﻮن و ﻳﻮﻧﺠــﻪ ﺑﻬﺘــﺮ اﺳــﺖ و در دام اﻳﺠــﺎد ﻧﻔــﺦ ﻧﻤﻲ 3/75 ﻛﻨـﺪ و ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﺗـﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر ﻋﻠﻮﻓـﻪ .(Clark, 2007) ﺧﺸﻚ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺄﺛ ﻴﺮ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﺑﺮ ﻃﻮل ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ و ﻧﻤـﻮ ﮔ ﻴـﺎه داﺷـﺘﻪ و از ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﻬـﻢ ﺗﻌ ﻴـﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔ ﻴﺎه اﺳﺖ . زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑﺎﻋـﺚ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﻴﻤﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻄﺎﺑﻖ زﻣـﺎن ﮔﻠﺪﻫﻲ ﺑﺎ دﻣﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﻧﺘﻴ ﺠـﻪ آن اﻓـ ﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪو ﻛ ﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻣـﻲ .(Khajehpour, 2004) ﺑﺎﺷـﺪ ﺗــﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷــﺖ ﻣﻬــﻢ ﺗــﺮﻳﻦﻋــﺎﻣﻠ ﻲ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺗﻤــﺎم ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژ ﻳـﻚ ﮔ ﻴـﺎه را ﺗﺤـﺖ
ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ . ﺗﺎرﻳﺦ ، ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﻃـﻮل دوره رو ﻳـﺸﻲ ﻳﺎ زاﻳﺸﻲ ﮔﻴﺎه ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل و ، در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻋﻤﻠﻜـﺮد و ﻛﻴﻔ ﻴـﺖ آن .(Hasanzadeh, 1991) ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣـﻲ ﮔـﺬارد در اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ا ﻳـﺮان، ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي را ﻣـﻲ ﺗـﻮان در دو ﻓــﺼﻞ ﺑﻬــﺎر و ﭘــﺎﻳﻴﺰ ﻛــﺸﺖ ﻛــﺮد و ﻛــﺸﺖ ﺑﻬــﺎره از اواﺧــﺮ اﺳــﻔﻨﺪ ﺗــﺎ اوا ﻳــﻞﻓــﺮورد ﻳﻦ و ﻛــﺸﺖ ﭘــﺎﻳﻴﺰ،از اواﺳـــﻂ ﺷـــﻬﺮﻳﻮر ﻣـــ ﺗـــﺎ اوﺳـــﻂ ﻣﻬـــﺮ اﻧﺠـــﺎم ﻲﮔ ﻴـــﺮد ) Heidari Sharifabad, 2001 .( ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺧﺸﻚ ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮي رﻗـﻢ ﺳـﺎﻛﺮوﻣﻨﺖ در ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛـﺸﺖ اول ﻣﻬﺮﻣﺎه در ﺑﻮﺷـﻬﺮ 5 9/ ﺗـﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر ﮔـﺰارش ﺷـﺪه Purtaghi ) اﺳـﺖ et al., 2005 .( (Ataran, 1991) ﻋﻄـﺎران ﮔﺰارش داد ﻛـﻪ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ ﺷـﺒﺪر ﺑﺮﺳـﻴﻢ در ﻛﺮج ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺬر، ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ زود اﺳـﺖ و ﺑـﺎ ﺗــﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷــﺖ، ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﺑــﺬر ﺑــﻪ ﻃــﻮر ﺧﻄــﻲ ﻛــﺎﻫﺶ ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ . (Karimi ) ﻛﺮﻳﻤـﻲ و ﻫﻤﻜـﺎران et al., 2008 ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ ﻛﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻋﻠﻮﻓـﻪ 20/417) ﺗــﺮ ﺷــﺒﺪر ﻣــﺼﺮي ﺗــﻦ در ﻫﻜﺘــﺎر ( ﺗــﺎرﻳﺦ از ﻛــــﺸﺖ دوم (ﺗﻴــــﺮ 15) و ﺑﻴــــﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣــــﺎده ﺧــــﺸﻚ ) /733 4 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ( 25) از ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ اول ﺧـﺮداد ( 25 از ﻣﻴﺰان ﺑﺬر ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ . ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺬر ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي در دزﻓﻮل از اوﻟﻴﻦ ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷـﺖ ) ﺑ ﻴـﺴﺘﻢ ﺷـﻬﺮﻳﻮر ( ﺑﺪﺳـﺖ Purtaghi ) آﻣــﺪ et al., 2005 .( ﺳــﻴﻤﺲ و ﻫﻤﻜــﺎران ) Sims et al., 1991 ( ﺑــﺎ ﻣﻘﺎﻳــﺴﻪ ﺗﻌــﺪادي ﮔﻮﻧــﻪ ﺷــﺒﺪر ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي و ﺷـﺒﺪر زﻳـﺮ زﻣﻴﻨـﻲ (Trifolium subterraneum) ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﺳـﺎزﮔﺎري ﺑﻬﺘـﺮ ﺑـﺎ ﻣﺤﻴﻂ رﺷﺪ و ﺳﺮﻋﺖ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ و رﺷﺪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ، ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ . ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ د ر زراﻋﺖ ﭘﺎﻳﻴﺰه ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮي ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺎ ﺑﺮگ يﺑ ﻴﺸﺘﺮ ﺳ و ﻴـﺴﺘﻢ رﻳﺸﻪ اي ، ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ زودﺗـﺮ اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﻛـﺸﺖ ﻛـﺮد و ﺑﻬﺘــﺮﻳﻦﺗــﺎر ﻳﺦ ﻛﺎﺷــﺖ ﻗﺒــﻞ از ﺑــﺮوز ﺳــﺮﻣﺎ ﭘــﺎﻳﻴﺰه ي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )Walter et al., 1987 .( از دﻳﮕـﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﻬـﻢ و ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮاﻛﻢ اوﻟﻴﻪ ﺑﻮﺗﻪ در واﺣﺪ ﺳـﻄﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑـﺮاي ﺑﻬـﺮه ﺑـﺮداري از ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﻣ ﻨـﺎﺑﻊ ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﺑﺎﻳـــﺪ ﺗـــﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـــﻪ د ر واﺣـــﺪ ﺳـــﻄﺢ ﻣﻄﻠـــﻮب ﺑﺎﺷـــﺪ (Mazaheri et al., 2004) . ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد در واﺣـﺪ ﺳﻄﺢ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ رﻗﺎﺑﺖ درون ﺑﻮﺗﻪ اي و ﺑﻴﻦ ﺑﻮﺗﻪ اي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﻴﺪه و ﮔﻴﺎه ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻋﻮاﻣﻞ رﺷﺪ، ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺳـﺘﻔﺎده را ﺑ .(Khajehpour, 2004)ﻨﻤﺎﻳـﺪ رﻗﺎﺑـﺖ درو ن ﺑﻮﺗــﻪ اي ﺗــĤﺛﻴﺮ ﻣﻬﻤــﻲ ﺑــﺮ ﺻــﻔﺎت ﮔﻴــﺎﻫﻲ دارد .( ﺷــﺮاﻳﻂ Demotes and Pellerin, 1992) در ﻣﻨﺎﺳــﺐ زراﻋﻲ ، اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮ ه ﮔﻴﺮي از اﻣﻜﺎﻧـﺎت ﺑﺎﻟﻘﻮه و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿﺮوري اﺳـﺖ . ﺣـﺪ ﻣﺘﻌﺎدل ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷـﺖ ﻧﻴـﺰ ﺑـﺴﺘﮕﻲ دارد . ﻣﻌﻤــﻮﻻ ﺗــﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗــﻪ ﺗــ ﺑــﺮاي ﺎرﻳﺦ ﻫــﺎي ﻛﺎﺷــﺖ دﻳــﺮ، ﺑﻴــﺸﺘﺮ از ﺣــﺪ ﻣﻌﻤــﻮل ﺗــﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷــﺖ ﻣﻨﺎﺳــﺐ، ﺗﻮﺻــﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد . ﺑﺎ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﻲ ﺗـﻮان از ﺣـــــﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺘﺎﻧـــــﺴﻴﻞ ﮔﻴـــــﺎه اﺳـــــﺘﻔﺎده و ﻣﺤـــــﻴﻂ Khademhamzeh )ﻛــﺮد et al., 2004 .( ﻣﻘــﺪار ﺑــﺬر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﺸﺖ، ﺑﻪ روش ﻛـﺸﺖ، ﺷـﺮاﻳﻄﻲ اﻗﻠﻴﻤـﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺧﺎك، رﻗﻢ و ز ، ﻣﺎن ﻛﺸﺖ و ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﺪف ﻛﺸﺖ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد . اﮔﺮ ﻣﺼﺮف ﺑﺬر ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺗـﺮاﻛﻢ ﻣﻄﻠـﻮب ﺑﻮﺗﻪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻴﺎه ﻋﻠﻮﻓـﻪ اي در آزﻣـﺎﻳﺶ ﻫﺎي ﻣﺰرﻋﻪ اي ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﻮد، ﻋـ ﻼوه ﺑـﺮ ﺻـﺮﻓﻪ ﺟـﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف ﺑﺬر، ﺑﺎ اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﻔﻴـﺪي ﻛـﻪ از اﻳـﻦ ﺗـﺮاﻛﻢ ﻫـﺎ ، ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴـﺸﺘﺮ اﺳـﺘﻔﺎ ده ﻛـﺮد . ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﻳ ﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺧﺎك در زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻛﻤــﻲ و ﻛﻴﻔــﻲ ﻋﻠﻮﻓــﻪ وﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺑــﺬر ﺷــﺒﺪر ﻣــﺼﺮي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑﻮﺗـﻪ و درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺎك ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛـﺮج ﺑـﻮده اﺳﺖ . ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ اﻳ 1386-1387 ﻦ آزﻣﺎﻳﺶ در ﺳﺎل زراﻋﻲ در ﻣﺰرﻋـﻪ آﻣﻮزﺷﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﭘـﺮدﻳﺲ ﻛـﺸﺎورزي و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ 35 داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬـﺮان در ﻛـﺮج واﻗـﻊ در ﻋـﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴـﺎﻳﻲ 56 درﺟــﻪ و دﻗﻴﻘــﻪ ﺷــﻤﺎﻟﻲ، ﻃــﻮل ﺟﻐﺮاﻓﻴــﺎﻳﻲ درﺟــﻪ50
و 58 دﻗﻴﻘﻪ ﺷﺮﻗﻲ و ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع 5 1112/ ﻣﺘـﺮ از ﺳـﻄﺢ درﻳـﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﺧﺎك ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﻳﺶ داراي ﺑﺎﻓﺖ ﻟﻮﻣﻲ رﺳـﻲ، 7/2 اﺳــﻴﺪﻳﺘﻪ و ﻣﻴــﺰان ﻣــﺎده آﻟــﻲ /1 1 درﺻــﺪ ﺑــﻮد . در 1386 اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ﭘﺲ از ، آﻣﺎده ﺳﺎزي زﻣﻴﻦ، ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓــﺎروﺋﺮ، ﺟــﻮي وﭘــﺸﺘﻪ ﻫــﺎﻳﻲ در آن اﻳﺠــﺎد ﺷــﺪﻧﺪ . اﻳــﻦ آزﻣــﺎﻳﺶ ﺑــﻪ ﺻــﻮرت ﻛــﺮت ﻫــﺎي ﺧــﺮد ﺷــﺪه در ﻗﺎﻟــﺐ 3 ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻜـﺮار اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ . ﻋﺎﻣـﻞ زﻣـــﺎن ﻛﺎﺷـــ اﺳـــﻔﻨﺪ،29) ﺖ ﺷـــﺎﻣﻞ در ﭼﻬـــﺎر ﺗـــﺎرﻳﺦ 14 ﻓﺮوردﻳﻦ، 29 ﻓﺮوردﻳﻦ و 13 اردﻳﺒﻬـﺸﺖ ( ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ زﻣﺎن ﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﺧـﺎك ﺷــﺪﻧﺪ 15 و ﺑــﻪ ﻓﺎﺻــﻠﻪ روز اﻧﺠــﺎم . درﺟــﻪ ﺣــﺮارت ﻫــﺎي 5 ﺧﺎك در روزﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ در ﻋﻤﻖ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺧﺎك ﺑـﻪ 14/4 ﺗﺮﺗﻴــﺐ ،/7 17 و22/4، 7 24/ درﺟــﻪ ﺳــﺎﻧﺘﻲ ﮔــﺮاد ﺑﻮدﻧــﺪ .ﻣ اﻃﻼﻋــﺎت ﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ درﺟــﻪ ﺣــﺮارت ﺧــﺎك از اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺠﺎور ﻣﺰرﻋﻪ ﺗﻬﻴـﻪ ﺷـﺪﻧﺪ . ﻋﺎﻣـﻞ دوم 350) ﭼﻬﺎر ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ ، 500 ، 700 و 850 ﺑﻮﺗـﻪ در ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑــ 10 ﻣﻌــﺎدلً ﻊ ﺗﻘﺮﻳﺒــﺎ ، 15 ، 20 و 25 ﻛﻴﻠــﻮﮔﺮم ﺑــﺬر در ﻫﻜﺘﺎر ( . ﺑﻮد، زﻣـﺎن ﻫـﺎي ﻛـﺸﺖ و ﺗـﺮاﻛﻢ ﻫـﺎي ﺑﻮﺗـﻪ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴــﺐ در ﻛــﺮت ﻫــﺎي ا و ﺻــﻠﻲ ﻓﺮﻋــﻲ ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ . 12 ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺮ ﻛـﺮت ﻓﺮﻋـﻲ ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑـﻊ و در ﻫـﺮ ﻛـﺮت ﻓﺮﻋﻲ، ﭼﻬﺎر ﺧﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﻃﻮل ﺷﺶ ﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷﺪ . 50 ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻄﻮط ﻛﺎﺷﺖ ﺳـﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ و ﻛـﺮت ﻫـﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﺧﻂ ﻧﻜﺎﺷﺖ وﻛـﺮت ﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ ﻧﻴـﺰ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ دو ﺧﻂ ﻧﻜﺎﺷﺖ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪﻧﺪ . ﺑـﻴﻦ ﺑﻠـﻮك ﻫـﺎ ) ﺗﻜﺮار ﻫﺎ (د و ﻣﺘﺮ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻧﻬﺮ آﺑﻴـﺎري در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷﺪ . ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ . آﺑﻴـﺎري ﺑـﻪ 3-4 ﺻﻮرت ﻧﺸﺘﻲ ﺗﺎ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ، روز ﻳﻜﺒـﺎر و ﺑﻌﺪ از ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻫﻔﺘﻪ اي ﻳﻚ ﺑﺎر اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ . ﺑﻌـﺪ از ﺳـﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﻨـﻚ اﻋﻤـﺎل ﺷـﺪ . ﺑﺮاي ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ، ﺑﻌ ﺪ از ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ ﺗﺎ ارﺗﻔـﺎع -105 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ، ﺑﻪ ﻣﻘﺪار 20 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر ﻛـﻮد 46) اوره درﺻﺪ ﻧﻴﺘﺮوژن ( ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮك ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ داده ﺷﺪ . ﻧﻮع ﺑﺬر ﺷﺒﺪر ﻣـﺼﺮي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده، رﻗـﻢ ﻛﺎرﻣـﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻛﺸﺖ و ﺻﻨﻌﺖ ﺷﻬﻴﺪ رﺟﺎﻳﻲ دزﻓﻮل ﺑﻮد . در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ از ﺗﺎرﻳﺦ اول و دوم ﭼﻬﺎر ﭼﻴﻦ و از ﺗﺎرﻳﺦ ﻫـﺎي ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم، ﺳﻪ ﭼـﻴﻦ ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺑﺮداﺷـﺖ ﺷـﺪ و ﻣﺠﻤـﻮع ﭼﻴﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻞ ﻋﻠﻮﻓﻪ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪ . در زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﭼﻴﻦ دوم، از ﺧﻄـﻮط وﺳـﻂ ﻫـﺮ ﻛـﺮت ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺬر اﺧﺘﺼﺎص . 25 ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺮ ﭼﻴﻦ در ﻫﻨﮕﺎم درﺻـﺪ ﮔﻠـﺪﻫﻲ ﺑﻮﺗـﻪ ﻫـﺎ .(Zamanian, 2004) اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ ﺑﺮداﺷـﺖ ﻋﻠﻮﻓـﻪ در ﻫـﺮ 50 ﻛﺮت ﺑﺎ ﺧﺬف ﺧﻄﻮط ﻛﻨﺎري و ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ از اﺑﺘـﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﻫﺮ ﺧﻂ، از ﺧﻄﻮط وﺳـﻂ ﺑـﻪ ﻣـﺴﺎﺣﺖ ﭼﻬـﺎر ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . 1387/3/14 اوﻟـﻴﻦ ﺑﺮداﺷـﺖ در ﺗـﺎرﻳﺦ و 1387/5/3 آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ در اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺧــﺸﻚ ﻣﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ ﻫــﺮ ﭼــﻴﻦ ﺑــﺎ ﺧــﺸﻜﺎﻧﻴﺪن و ﺗــﻮزﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮﻣﻲ در دﻣﺎي 60 درﺟـﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد .(در Iannucci and martine1lo, 1998) ﺑﺪﺳــﺖ آﻣــﺪ ﭼﻴﻦ دوم از ﻫﺮ ﺗﻴﻤﺎر ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺸﻚ اﻧﺘﺨﺎب و ﺑـﺮاي اﻧــﺪازه ﮔﻴــﺮي ﻣﻴــﺰان ﻓﻴﺒــﺮ و ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺧــﺎم اﺳــﺘﻔ ﺷــﺪ ﺎده . اﻧــﺪازه ﮔﻴــﺮي ﻣﻴــﺰان ﻓﻴﺒــﺮ و ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺧــﺎم ﺑــﺎ دﺳــﺘﮕﺎه Near Infrared Reflectance Spectroscopy (NIR) در ﻣﺆﺳـــﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘـــﺎت ﺟﻨﮕـــﻞ ﻫـــﺎ و ﻣﺮاﺗـــﻊ اﻧﺠـــﺎم ﺷـــﺪ ) 2003 et al ., Jafari .( اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ارﺗﻔـﺎع ﺑﻮﺗـﻪ درﭼـﻴﻦ 10 اول روي ﺑﻮﺗﻪ ﺑﻪ ﻃـﻮر ﺗـﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ . ﺑﺮداﺷـﺖ 75 ﺑﺬر از ﭼﻴﻦ دوم در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ درﺻـﺪ ﻧﻴـﺎم ﻫـﺎ، اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ داد ه ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧـﺮم اﻓـﺰار MSTATC SAS و اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ . ﺑـﺮاي رﺳـﻢ ﻣﻨﺤﻨـﻲ از ﻧـﺮم Excel اﻓﺰار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﺎ آزﻣﻮن ﭼﻨﺪ داﻣﻨﻪ ا ي داﻧﻜﻦ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﭘـﻨﺞ درﺻـﺪ اﻧﺠـﺎم ﺷﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﺑﺤﺚ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳـﺎﻧﺲ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـ ﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ زﻣﺎن ﻛﺎﺷـﺖ و ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ، اﺛـﺮ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي داﺷﺘﻨﺪ ) .(1ﺟﺪول
ﻣﻘﺎﻳــﺴﻪ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜــﺮد زﻣــﺎن ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺗــﺮ در ﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ اول و دوم ﺑـﻪ 32/6 ﺗﺮﺗﻴــﺐ ﺑــﺎ ،/03 32 ﺗــﻦ در ﻫﻜﺘــﺎر ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺗــﺮ داراي ﺑ ﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار و زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ آﺧﺮ ) دﻣﺎي ﺧﺎك ﺑﻪ ﺣﺪود 25 درﺟﻪ ( 20/02ﺑﺎ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﻛﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ . 5/06 زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ اول ﺑـﺎ ﺗـﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر 3/75 داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ آﺧﺮ ﺑﺎ ﺗﻦ درﻫﻜﺘـﺎر، داراي ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺧﺸﻚ ﺑﻮدﻧﺪ ) .(2ﺟﺪول ﻣﻘﺎﻳــﺴﻪ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺗــﺮ و ﺧــﺸﻚ در ﺗﺮاﻛﻢ 700 ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ در ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑﻊ داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 46)/ 29 و 24 5/ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ( 350 ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑـﻊ داراي ﻛﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺗـﺮ و ﺧـﺸﻚ ) و24/63 ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻫﻜﺘﺎ 3/74 ﺗﻦ در ر ( ﺑﻮد ) .(3ﺟﺪول ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ اﺛــﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ زﻣـﺎن و ﺗــﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ ﺑــﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧـﺸﻚ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ 700 اول و ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي و 850 ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ 35/32 ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و 23 34/ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر و زﻣﺎن 700 ﻛﺎﺷﺖ دوم و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ در ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑـﻊ ﺑـﺎ ﻋﻤﻠﻜـ ﺮد 34/84 ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑـﻮده و ﺑــﺎ ﻫــﻢ اﺧــﺘﻼف ﻣﻌﻨــﻲ داري ﻧﺪاﺷــﺘﻨﺪ و زﻣــﺎن ﻛــﺸﺖ 500 ﭼﻬﺎرم و ﺗﺮاﻛﻢ و 850 ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑـﻊ ﺑـﺎ ﻋﻤﻠﻜـﺮد /1 19 19/6و ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗـﺮ .(4 ﺑﻮدﻧﺪ )ﺟﺪول 700 ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺧــﺸﻚ در زﻣــﺎن اول و ﺗــﺮاﻛﻢ 6/1 ﺑﻮﺗــﻪ در ﻣﺘــﺮ ﻣﺮﺑــﻊ ﺑــﺎ ﺗــﻦ در ﻫﻜﺘــﺎر داراي ﺑﻴــﺸﺘﺮﻳﻦ 500 ﻣﻘﺪار ﺑﻮده و زﻣﺎن ﻛﺎﺷـﺖ ﭼﻬـﺎرم و ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ و زﻣــﺎن ﻛﺎﺷــﺖ دوم و ﺗــﺮاﻛ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑــﻊ 350ﻢ ﺑﻮﺗــﻪ در ) ﺑــﻪ 3/54 ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑـﺎ ﻋﻤﻠﻜـﺮد و 37 3/ ﺗـﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر ( داراي، ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺧـﺸﻚ ﺑﻮدﻧـﺪ ) .(4ﺟـﺪول ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎد داد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ ﺷﺒﺪر ﻣـﺼﺮي در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ اول و دوم ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎ ﺑﻮد . اﻓــﺰاﻳﺶ ا ﻋﻤﻠﻜــﺮد در ﻳــﻦﺗــﺎر ﻳﺦ ﻣــ ﻫــﺎ ﻲ دﻟ ﺗﻮاﻧــﺪ ﺑــﻪ ﻴــﻞ ﻃــﻮﻻﻧﻲ ﺑــﻮدن ﻓــﺼﻞ رﺷــﺪ و اﺳــﺘﻔﺎده ﺑ ﻬﺘــﺮ ﮔﻴــﺎه از ﻋﻠ ﻮﻓـﻪ ﺧـﺸﻚ در ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ )Purtaghi et al., 2005 .( ﺷﺮﺳـﺘﺎ Shrestha )وﻫﻤﻜـﺎران (ﻣﻘﺎ et al., 1996 از ﻳـﺴﻪ ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮي ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺑﻘﻮﻻت ﻳﻜﺴﺎﻟﻪ ﮔـﺰارش ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺷﺒﺪرﻣﺼﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎ 2 2/ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺧﺸﻚ در اوﻟﻴﻦﭼ ﻴﻦ، ﻗﺒﻮﻟ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻗﺎﺑﻞ داﺷﺖ ﻲ . در آزﻣﺎﻳﺶ از، ﺣﺎﺿﺮ ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺮداﺷﺖ اوﻟﻴﻦ و در ﻣﻮرد ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷـﺖ ﭼﻬـﺎرم، ﺑـﺮاي ﭼـﻴﻦ اول 50 روز و ﺑﺮايﭼ ﻴﻦ دوم اﻧﺠﺎﻣ 15 روز ﺑﻪ ﻃﻮل ﻴﺪ .ﺑﺮا در ﻣﺠﻤﻮع ي ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﻪ ﭼﻴﻦ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول 112 روز و ﺑـﺮاي ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﭼﻬﺎرم 77 روز ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ) .(5ﺟﺪول دراﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي ﻗـﺎدر ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻪ ﭼﻴﻦ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺎﻻ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ وﻟـﻲ در ﭼﻴﻦ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﻛﺎﻫﺶ ﻣـﻲ ﻳ ﺎﺑـﺪ . ﺑـﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺮا ي ﺑﺮداﺷﺖ اوﻟﻴﻦ ﭼﻴﻦ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي در
65 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺮج ﺣﺪود روز ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه و ﻣﺪت زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺮ ﭼـﻴﻦ، ﻣﺸﺎ ﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻃﻮل دوره رﺷـﺪ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي در زﻣﺎن ﻫﺎي اول و دوم ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗـﺮ از زﻣـﺎن ﻫـﺎي ﻛﺎ ﺷـﺖ دﻳﮕــﺮ اﺳــﺖ و ﻃــﻮﻻﻧﻲ ﺑــﻮدن دوره رﺷــﺪ ﺑﺎﻋــﺚ ﻛــﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ رﺷـﺪ ﮔﻴـﺎه ﺷـﺪه و در ﻋﻤـﻞ ﭘﺘﺎﻧـﺴﻴﻞ ﺗﻮﻟ ﻴـﺪ ﺑـﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ واﻗﻌﻲ ﮔﻴﺎه ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮد . از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه ﻣﻲ ﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼ ﺮي ﮔﻴـﺎﻫﻲ روزﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮده و ﺑـﺎ ﺗـﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷـﺖ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣـﺼﺎدف ﺷﺪن ﺑﺎ روز ﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ و درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ﻫـﺎي ﺑـﺎﻻي ﻫﻮا، ﻣﻘﺪار رﺷـﺪ روﻳـﺸﻲ ﮔﻴـﺎه ﻛﻤﺘـﺮ ﺷـﺪه و در ﻣـﺪت زﻣﺎن ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﮔﻞ ﻣﻲ رود و اﻳﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜـﺮد آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣـﺎن ﻫـﺎي زود ﻛـﻪ ﮔﻴـﺎه ﻓﺮﺻـﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ، ﺑﺮاي رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ دارد ﻣﻲﺷﻮد .
ﻧﺘـــــﺎﻳﺞ ﻧـــــﺸﺎن داد ﻛـــــﻪ ﺗـــــﺮاﻛﻢ 700 ﺑﻮﺗـــــﻪ در ﻣﺘـــﺮ ﻣﺮﺑـــﻊ ﺑﻴـــﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜـــﺮد ﻋﻠﻮﻓـــﻪ ﺗـــﺮ و ﺧـــﺸﻚ 5/24و29/46) ﺗﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر ﺑـﻪ ﺗﺮﺗ ﻴـﺐ ( را ﺗﻮﻟ ﻴـﺪ ﻛـﺮد وﻟﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷـﺪ . اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻻ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑـﻪ دﻟ ﻴـﻞ اﻓﺰاﻳﺶ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﻴﻦ و درون ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎي ﻧﺎزك و ﻛـﺎﻫﺶ رﺷـــﺪ رﻳـــﺸﻪﻣـــ ﻲ ﺷـــﻮد .(ارزاﻧـــﻲ Hansen, 1973) (ﺑﺮرﺳ Arzani, 2000) از ﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﺎﺷﺖ و ﻣﻘﺪارﺑﺬر ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺧﺸﻚ و داﻧﻪ ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮ ي ﮔﺰارش ﻛﺮد 20 ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺬر ﻛﻴ ﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر و ﻓﺎﺻـ ﻠﻪ ﺧﻄـﻮط
45 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ ﺑ ﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻋﻠﻮﻓـﻪ را ﺗﻮﻟ ﻴـﺪ ﻛـﺮد . ﻣـﺎرﺗﻴﻨﻠﻮ (Martiniello and Ciola, 1995) و ﺳـﻴﻮﻻ ﺗـﺄﺛﻴﺮ 20 دوﻣﻘﺪار و 25 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺬر در ﻫﻜﺘﺎر را ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ و ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮ ي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده و اﻋﻼم 25 ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ و ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺬر در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﻋﻠﻮﻓــﻪ و داﻧــﻪ ﻣــ ﻲﺷــﻮد . دري ﻫﻤﻜــﺎران و )Darry et al., 2002 ( ﺑـﺎ آزﻣﺎﻳـﺸﻲ ﺑـﺮ ﺷـﺒﺪر زﻳﺮزﻣﻴ ﻨـﻲ ﮔــﺰارش ﻛﺮدﻧــﺪ ﻛــﻪ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦﺗﻮﻟ ﻴــﺪ ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺧــﺸﻚ در 1400 ﺗﺮاﻛﻢ و 1000 ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ) 4/202 ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 4/086و ﺗﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر ( در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ 600ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ 388)3/ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ( ، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد . ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ و ﻣﻴﺰان ﺑـﺬر ﮔﻴ ﺎﻫـﺎن ﻋﻠﻮﻓـﻪ اي ﺑ ﻴـﺸﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﺑ ﻴـﺸﺘﺮي ﺣﺎﺻـﻞ ،ﺷﻮد وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺒﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻳﺪ ﺣﺪ از يﺑ ﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑــﻪ ﻛــﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﻋﻠﻮﻓــﻪ ﺷــﻮد .ا در ﻳــﻦآزﻣــﺎ ﻳﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺗﺮاﻛﻢ ﺑ ﻴﺸﺘﺮ از د 700 ﺑﻮﺗﻪ ر ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ . ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣﺪه از اﺛﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣــﻲ رﺳــﺪ ﻛــﻪ ﺗــﺮاﻛﻢ ﻫــﺎي ﺑــﺎﻻﺗﺮ از ﺣــﺪ ﻣﻄﻠــﻮب 700) ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ( ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ ﺳـﺎﻳﻪ اﻧـﺪازي ﺑﻴـﺸﺘﺮ و رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﺑﺎﻋﺚ ﻛـﺎﻫﺶ ﻧـﻮر و دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮاي ﻫﺮﮔﻴﺎه ﺷﺪه و از اﻳﻦ رو ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻛﻞ اﺳﺖ ﺷﺪه . ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ و ﻓﻴﺒﺮ ﺧﺎم ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﻧﺸﺎن دا د ﻛﻪ اﺛﺮ زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮ درﺻﺪ ﻓﻴﺒﺮ ﺧﺎم ﻣﻌﻨﻲ دار وﻟﻲ اﺛـﺮ ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑــﺮ روي درﺻــﺪ ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﻌﻨــﻲ دار ﻧﺒــﻮد ) .(1ﺟــﺪول ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫـﺎ ﻧـﺸﺎن د اد ﻛـﻪ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ اول ﺑـﺎ /78 25 درﺻـﺪ داراي ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ و زﻣــﺎن ﻛﺎﺷـﺖ آﺧـﺮ ﺑــﺎ /42 19 درﺻــﺪ داراي ﻛﻤﺘــﺮﻳﻦ ﻣﻘــﺪار ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺑﻮدﻧــﺪ ) .(2ﺟــــﺪول (Robert, 2006)روﺑــــﺮت ﮔــــﺰارش ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷـﺪن رﺷﺪ ﮔﻴﺎه ﺑﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻ و ﻃﻮل روز ﺑﻠﻨﺪ، دﻳـﻮاره ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺗﺤ ﺮﻳﻚ ﺑﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻦ ﻓﻴﺒـﺮ ﺷـﺪه ) اﻓـﺰاﻳﺶ ﻓﻴﺒـﺮ ( و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﮔﻴﺎه ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ . در 28/65 زﻣﺎن ﻛﺎﺷـﺖ اول، ﻣﻴـﺰان ﻓﻴﺒـﺮ ﺑـﻮده و در زﻣـﺎن ﻛﺎﺷﺖ آﺧـﺮ ﺑـﻪ 74 36/ درﺻـﺪ رﺳـﻴﺪ ) .(2ﺟـﺪول اﺛـﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ زﻣﺎن و ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ 350 آﺧﺮ و ﺗﺮاﻛﻢ و ﺗ 700 ﺑﻮﺗﻪ ﺑﻪ و37/13 ﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ 5 37/ درﺻﺪ ﻓﻴﺒﺮ ﺧـﺎم، داراي ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار ﺑﻮدﻧـﺪ و زﻣـﺎن 500 ﻛﺎﺷــﺖ اول و ﺗــﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗــﻪ در ﻣﺘــﺮ ﻣﺮﺑــﻊ داراي درﺻـــﺪ28/25) ﻛﻤﺘـــﺮﻳﻦ ﻣﻴـــﺰان ﻓﻴﺒـــﺮ ﺧـــﺎم ( ﺑـــﻮد ) .(4ﺟــﺪول ﺑــﺮ اﺳــﺎس ﮔــﺰارش ﻛﺎرﺳــﻠﻲ و ﻫﻤﻜــﺎران )Karsli et al., 1999 ( ﻣﻘــﺪار ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺧــﺎم در ﺷــﺒﺪر
ﻣﺼﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘ 22ﻮﺳـﻂ درﺻـﺪ و ﻣﻴـﺰان ﻓﻴﺒـﺮ آن 32 درﺻﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻼرك )Clark, 2007 ( ﺷــﺒﺪر ﻣــﺼﺮي داراي 28 – 18 درﺻــﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻧﺘـﺎﻳﺞ آزﻣـﺎﻳﺶ ﺣﺎﺿـﺮ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﻛــﺸﺖ زود ﻫﻨﮕــﺎم ﺑــﻪ دﻟﻴــﻞ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺑــﻮدن ﺣــﺮارت و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻴـﺰان ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ و ﻛﺎﻫ ﺶ ﻓﻴﺒﺮ ﺧﺎم ﺷـﺪه و اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺧﻮﺷـﺨﻮراﻛﻲ و ارزش ﻏﺬاﻳﻲ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺷﺒﺪر ﻣـﺼﺮي را اﻓـﺰاﻳ ﺶ ﻣـﻲ دﻫـﺪ وﻟﻲ ﺗـﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷـﺖ ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻴـﺰان ﻓﻴﺒـﺮ ﺧـﺎم ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺷﺪ . ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ اﺛﺮ زﻣﺎن ﻛ ﺎﺷﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮ ارﺗﻔـﺎع ﺑﻮﺗـﻪ ﺷـﺒﺪر ﻣﻌﻨــﻲ دار ﺑــﻮد ) .(1ﺟــﺪول زﻣــﺎن ﻛﺎﺷــﺖ اول و دوم و 850 ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗ 57/11 ﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﺎ و 57 ﺳــﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘــﺮ ارﺗﻔــﺎع ﺑﻮﺗــﻪ، داراي ﺑﻴــﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘــﺪار ﺑﻮدﻧــ ﺪ ) .(4ﺟﺪول ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد زﻣـﺎن ﻫـﺎي ﻛﺎﺷــﺖ اول و دوم ﺑــﻪ ﻋﻠــﺖ ﺷــﺮاﻳﻂ ﻣــﺴﺎﻋﺪ ﻣﺤﻴﻄــﻲ و دوره رﺷﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲ، ارﺗﻔﺎع ﮔﻴﺎه ﺑﻴ ﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺷـﻮد وﻟـﻲ در ﻛﺸﺖ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي، ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﻮاﺟـﻪ ﺷـﺪن ﺑـﺎ ﻃـﻮل روز ﻃﻮﻻﻧﻲ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎي ﺑﺎﻻ، ﮔﻴـﺎه زودﺗـﺮ ﺑـﻪ ﮔـﻞ رﻓﺘــﻪ و ارﺗﻔــﺎع ﻛﻤﺘــﺮي داﺷــﺖ . رﺗﻮﻳــﺴﭻ و ﻫﻤﻜــﺎران )(Rethwistch et al., 2002 ﮔﺰارش دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺗـﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ارﺗﻔﺎع ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮي در ﻫﻤﻪ ارﻗـﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد . Tabor در رﻗﻢ در زﻣﺎن ﻛﺎﺷـﺖ اول ) 2 اﻛﺘﺒـﺮ ( 48/9 ارﺗﻔــﺎع ﺑﻮﺗــﻪ ﺳــﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘــﺮ وﻟــﻲ در زﻣــﺎن ﻛﺎﺷــﺖ 2 ﺑــﻮد 8 ﻧــﻮاﻣﺒﺮ ارﺗﻔــﺎع آن ﺳــﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘــﺮ . وﺑــﺮ و ﻫﻤﻜــﺎران )Weber et al., 1996 ( اﻓـﺰاﻳﺶ ارﺗﻔـﺎع ﺑﻮﺗـﻪ ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ را ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺮاي ﻧﻮر در ﺗﺮاﻛﻢ ﻫـﺎي ﺑـﺎﻻ ﻣــﺮﺗﺒﻂ داﻧــﺴﺘﻪ اﻧــﺪ .در ﺑﻨﻈــﺮ ﻣــﻲ رﺳــﺪ ﻛــﺎﻫﺶ ارﺗﻔــﺎع ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ آﺧﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛ ﻮﺗـﺎﻫﻲ دوره رﺷـﺪ، ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻃﻮل روزﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎﻋــﺚ ﺗــﺴﺮﻳﻊ در ﮔﻠــﺪﻫﻲ و در ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﺗﻮﻗــﻒ رﺷــﺪ ﺳﺎﻗﻪ اﺻﻠﻲ و ﻛﻢ ﺷﺪن ارﺗﻔﺎع ﮔﻴﺎه ﺷﺪهاﺳﺖ .

ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ا ﺛـﺮ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮد و زﻣﺎن ﻛﺸﺖ اول ﺑ ﺎ ﻋﻤﻠﻜـﺮد 1103 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر، ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ و زﻣﺎنﻛﺎﺷﺖ آﺧـﺮ 813/7 ﺑــﺎ ﻛﻴﻠــﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘــﺎر، ﻛﻤﺘــﺮﻳﻦ ﻣﻘــﺪار ﺑــﺬر را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ) .(2ﺟﺪول 850ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗـﻪ در ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑـﻊ 1068 ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ و ﺗـﺮاﻛﻢ 350 ﺑﻮﺗــﻪ ﻛﻤﺘــﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺑــﺬر ) /8 853 ﻛﻴﻠــﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ( را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎ ص دادﻧﺪ) .(3ﺟﺪول ﻣﺎرﺗﻴﻨﻠﻮ و (Martiniello and ciola, 1995) ﺳــﻴﻮﻻ ﻧﻴــﺰ در ﻳــﻚ 20 آزﻣﺎﻳﺶ ﺗĤﺛﻴﺮ دو ﻣﻴﺰان 25و ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺬر در ﻫﻜﺘﺎر را ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر و ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ 25 ﻗﺮار داده و اﻋﻼم ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺬر ﻛﻴﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎﻋﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻋ ﻤﻠﻜـﺮد ﻋﻠﻮﻓـﻪ و ﺑـﺬر ﻣـﻲ ﺷـﻮد . (Clark, 2007) ﻛﻼرك ﮔﺰارش ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺒﺪر ﻣـﺼﺮي 1000 ﺑـــﻪ ﻃـــﻮر ﻣﺘﻮﺳـــﻂ ﻛﻠﻴـــﻮﮔﺮم ﺑـــﺬر درﻫﻜﺘـــﺎر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ زﻣﺎن و ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺸﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ ) (4ﺟﺪول ﻧﺸﺎن داد ﻛـﻪ 850 زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ اول و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑـﻊ داراي ﺑﻴــﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋ ﻫﻜﺘــﺎر 1243) ﻤﻠﻜــﺮد ﺑــﺬر ﻛﻴﻠــﻮﮔﺮم در ( و و 700 زﻣــﺎن ﻛﺎﺷــﺖ اول و ﺗــﺮاﻛﻢ ﻫــﺎي ﺑﻮﺗــﻪ 500 در رﺗﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﻮدﻧﺪ .زﻣﺎ ن ﻛﺎﺷﺖ آﺧـﺮ و ﺗـﺮاﻛﻢ ﻫـﺎي ﺑﻮﺗــﻪ350 و 500 ﺑﻮﺗــﻪ در ﻣﺘــﺮ ﻣﺮﺑــﻊ داراي ﻛﻤﺘــﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﺑﻮدﻧﺪ .دوره رﺷـﺪ ﻣﺮاﺣـﻞ ﻓﻨﻮﻟـﻮژي ﺷـﺒﺪر
ﻣﺼﺮي در زﻣﺎن ﻫﺎي اول و دوم ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗﺮ از زﻣﺎن ﻫﺎي ﻛﺸﺖ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑـﻮدن دوره رﺷـﺪ ﺑـﻪ ﮔﻴﺎه اﺟﺎزه ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ رﺷﺪ را داﺷﺘﻪ و در ﻋﻤﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ واﻗﻌﻲ ﮔﻴﺎه ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮد . ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﻬـﺎره ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺷـﺒﺪر ﻣـﺼﺮي ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺼﺎدف ﺷﺪن ر ﺷـﺪ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺑـﺎ روز ﻫـﺎي ﺑﻠﻨـﺪ و ﮔﺮم ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷـﻮد و دوره ﻧﻤـﻮ ﮔﻴـﺎه روزﺑﻠﻨـﺪ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻫﻢ روﻧﺪ دو ﻋﺎﻣﻞ ﺣﺮارت و ﻃﻮل روز ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺎ ﻳﺎﺑــﺪ ، ﺗــﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷــﺖ ﻛــﺎﻫﺶ . اﻳــﻦ ﻣﻮﺿــﻮع ﺑﺎﻋــﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻤـﻲ و ﻛﻴﻔـﻲ ﻋﻠﻮﻓـﻪ و ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺬر ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﻛـﺸﺖ زود ﻫﻨﮕـﺎم ﺑـﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑ ﻮدن ﺣﺮارت و ﺳﺎﻳﺮ ﺷــﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄــﻲ، ﺑﺎﻋــﺚ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﻋﻠﻮ ﻓــﻪ ﺗــﺮ و ﺧﺸﻚ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑـﺬر، اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻴـﺰان ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻋﻠﻮﻓﻪ و ﻛﺎﻫﺶ ﻓﻴﺒﺮ ﺧﺎم ﻋﻠﻮﻓـﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد . ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ، ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ ﺷﺒﺪر ﻣـﺼﺮي در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻛﺮج، زﻣﺎن ﻫﺎي ﻛﺸﺖ زود ﻫﻨﮕﺎم ) ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺷﺪن درﺟـﻪ ﺣﺮارت ﻫـﻮا و ﺧـﺎ ك ﺑـﺮاي ﺟﻮاﻧـﻪ زﻧـﻲ و رﺷـﺪ ﺷـﺒﺪر ﻣـــﺼﺮي و رﺳـــﻴﺪن دﻣـــﺎي ﺧـــﺎكﺑـــﻪ /4 14 درﺟـــﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد ( 700 و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑ ﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﻪ ﻧﻈﺮمی رﺳﺪ .

منبع : ﻣﺠﻠﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻋﻠﻮﻡ ﺯﺭﺍﻋﻲ