نهاد ولایت فقیه چیست ؟

نهاد ولایت فقیه چیست ؟

ولایت فقیه اضطلاحی برای نظام حکومت اسلامی پس از اومه اطهار علیه السلام است ولایت فقیه به معنای زمام داری جامعه اسلامی از سوی کسی است که به مقاماجتهاد در فقه رسیده و حائز شرایط رهبری جامعه اسلامی است. ولایت فقیه بر اساس تعریف هایی که فقیهان از ان ارائه داده اند ، به معنای سرپرستی ، تسلط و تصرف مجتهد جامع الشرایط در امور دیگران و به عبارت دیگر مدیریت جامعه اسلامی به منظور اجرای احکام اسلامی و تحقق ازش های دینی است . ولایت فقیه نظریه ای است در فقه سیاسی شیعه که طبق ان ، در زمان غیبت امام زمان (عج) ، حکومت جامعه مسلمانان بر عهده فقیه جامعه الشرایط است .

نهاد ولایت فقیه در قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهمی دارد که از طریق بررسی قانون اساسی ، میتوان به ماهیت و نحوه عملکرد این نهاد پی برد . در اصل 57 این قانون امده است : قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از : قوه مقننه ، قوه مجریه و قوه قضاییه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت بر طبق اصول اینده این قانون اعمال می گردند . در واقع د ر این اصل ، قوای سه گانه ذیل نهاد ولایت فقیه هویت پیدا می کنند . قانون اساسی همچنین در زمینه شرایط رهبردی ، در اصل 109 تصریح می کنند که شرایط و صفات رهبر : 1 صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلف فقه . 2 عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام 3 بینش صحیح سیاسی و اجتماعی ، تدبیر ، شجاعت ، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری . در صورت تعدد واجدین شرایط فوق شخصی که دارای بینش فقهی و سیاست  قوی تر باشد مقدم است .

در زمینه عملکرد و حدود اختیارات ولایت فقیه نیز اصل 110 قانون اساسی تصریح می کند که :

وظایف و اختیارات رهبر :

1. تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام
2. نظارت بر حست اجرای سیاست های کلی نظام.
3. فرمان همه پرسی .
4. فرماندهی کل نیرو های مسلح
5. اعلام جنگ و صلح و بسیج نیرو ها .
6. نصب و عزل و قبول استعقای : الف _ فقهای شورای نگهبان  ب_ عالی ترین مقام قوه قضائیه . ج _ رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران د_ رئیس ستاد مشترک . ه_ فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب ااسلامی و فرماندهان عالی نیرو های نظامی و انتظامی .
7. حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه .
8. حل معضلات نظام که از طرق عادی قابل حل نیست ، از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام
9. امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم . صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری از جهت دارا بودن شرایطی که در این قانون می اید ، باید قبل از انتخابات به تایید شورای نگهبان و در دوره اول به تایید رهبری برسد .
10. عزل رئیس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور به تخلف وی از وظایف قانونی یا رای مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت وی بر اساس اصل هشتاد و نهم .
11. عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه. رهبر می تواند بعضی از وظایف و اختیارات خود را به شخص دیگری تفویض کند . اصل 110 قانون اساسی نشان دهنده گستردگی حوزه اختیارات و وظایف ولی فقیه و نهاد ولایت فقیه است . این گستردگی ، عاملی است که دست رسانه ها برای تصویر سازی مثبت یا منفی از این نهاد باز می گذارد .

پیشینه پژوهش

مه دان و الن می (2013) در مقاله ای با عنوان بازنمایی گفتمان رهبر عالی ایران در رسانه های انلاین به تصویر سازی رسانه های داخلی از مقام معظم رهبری پرداخته اند . در این مقاله که بشدت دارای سوگیری علیه جمهوری اسلامی است و بانگاه غیر واقعی به انقلاب اسلامی پرداخته شده ؛ نویسندگان با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی و مدل بازیگران شبکه اجتماعی ون لیون ، انگاره سازی رسانه های انلاین تحت نظارت دولت را از مقام معظم رهبری این گونه توصیف کرده اند  . در بازنمایی رهبر ایران سعی می شود ویژگی های پیامبر و ائمه شیعه به صورت جزئی و دقیق به ایت الله خامنه ای نسبت داده شود و این بازنمایی موجب می شود تا ایدئولوژی ولایت فقیه و قدرت رهبر در ایران افزایش یابد و قدرت تسلط بر مردم حفظ و ضمانت شود.

ناصری طاهری و همکاران در مقاله ای با عنوان تصویر پردازی صحیح از اسلام در شبکه پرس تی وی متناسب با ویژگی های مخاطبان جوان اروپا و امریکای شمالی تلاش کرده اند تا با تمرکز برنامه رهبری به جوانان غربی ، به ارائه پیشنهاد هایی برای تصویرپردازی صحیح از اسلام با استفاده از ظرفیت های شبکه پرس تی وی بپردازند . نتایج این تحقیق مشتمل بر راهکار های پیشنهادی در سه حوزه برنامه سازی ، برنامه ریزی و نیز ساختار سازمانی است . این تحقیق از جهت توجه بر حوزه تصویر پردازی و مدیریت تصویر با مقاله حاضر قرابت موضوعی دارد اما از جهت سوژه مورد بررسی ، تمرکز ما بر تصویر ارائه شده توسط رسانه های معاند قرار داشته است .

لینا خطیب در کتابی با عنوان استراتژی حزب الله در مدیریت تصویر به بررسی سیست های مدیریت تصویر حزب الله لبنان پرداخته است . نگارنده پس از معرفی اجمالی حزب االله ، استراتژی های مدیریت تصویر این گروه را بسیار پیچیده و چند وجهی توصیف می کند و مدعی می شود که در پژوهش خود اقداات رسانه ای حزب الله از سال 2007 تا 2012 را بررسی کرده است . نگارنده استراتژی کلان مدیریت تصویر حزب الله را برند سازی از نام این تشکیلات در افکار عمومی و همچنین حمایت از فعالیت های سیاسی و افزایش اعتبار این حزب معرفی می کند و بزرگ ترین دستاورد این عملیات رسانه ای را تلفیق مفهوم اعتبار حزب الله با مفهوم انعطاف و انطباق پذیری می داند که از نگاه او کلیدی ترین عامل در برند سازی ماندگار است . در پایان نویسنده با اشاره به انقلاب های مرسوم به بهار عربی پیش بینی می کند که استراتژی رسانه ای حزب الله بر مبنای قاعده انطباق تغییر خواهد کرد و ممکن است با چالش هایی مواجه شود.

نویسنده البته متذکر می شود که تحولاتی چون انقلاب مصر و تونس می تواند به تبدیل تصویر حزب الله به یک قهرمان عربی کمک کند .

محمد اترفاق و توفیق احمد در مقاله ای با عنوان بازنمایی اسلام و مسلمانان در رسانه های اجتماعی ؛ تحلیل گفتمان فیس بوک تلاش کرده اند تا از طریق تجزیه و تحلیل پست های فیس بوکی که با مضامین اسلامی یا مسلمانان مرتبط بوده اند ؛ تصویر ارائه شده از اسلام و مسلمانان را در فیس بوک بررسی کنند. یافته هایی تحقیق حاکی از ان اسن که اسلام تنها دینی است که بصورت جدی مورد بازنمایی منفی قرار گرفته و در این تصویر سازی مضامینی نظیر جهاد ، حجاب ، مسجد و تروریسم به شکل منفی مورد استفاده قرار گرفته اند.

اریک بلیچ و همکارانش در مقاله ای با عنوان پوشش رسانه ای تفکر مسلمانان با شناسایی حدود 800 هزار مقاله با مضمون اسلام 100 مقاله را به صورت تصادفی بررسی کرده اند تا تصویر ارائه شده از مسلمانان را استخراج و تجزیه و تحلیل کنند .

سیف ادین احمد و جرج متس در مقاله ای با عنوان بازنمایی رسانه ای از اسلام و مسلمانان در سال های 2000 تا 2015 ، یک فراتحلیل به تجزیه و تحلیل کیفی 345 تحقیق منتشر شده با مضمون رسانه و اسلام یا مسلمانان پرداخته است . یافته های تحقیق حاکی از ارائه تصویری منفی و توام با خشونت از اسلام است که عمده مضامین ان ذیل مهاجرت تروریسم و جنگ قرار گرفته است .

مرشدی زاد در مقالهه ای با عنوان بازنمایی هویت 2 دینی در سینمای پس از انقلاب اسلامی به چگونگی بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب پرداخته است و تلاش کرده تا به توصیف چگونگی بازنمایی هئیت دینی در سینمای پس از انقلاب پرداخته است و تلاش کرده تا با توصیف چگونگی بازنمایی هویت دینی در سینمای ایران بپردازد . این تحقیق که با روش تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه انجام شده به بررسی 20 فیلم با مضامین مرتبط با هویت دینی پرداخته است .

فضلی زاده در مقاله ای با عنوان مدیریت تصویر اسلام در مستند های شبکه های ماهواره ای به بررسی تصویر ارائه شده از اسلام در مستند برادر اسلام گرای من پرداخته اند . این پژوهش که با روش تحلیل گفتمان انتقادی انجام شده است بابررسی شخصیت های اصلی مستند به عنوان نماینده های گفتمانی ، سه گفتمان اسلام بنیادگرا ، اسلام معمولی و لیبرال دموکراسی را به صورت هدفمند تصویر سازی کرده است . این مستند از جهت توجه به مسئله تصویر سازی و از جهت مبانی نظری با تحقیق حاضر مرتبط است .

پژوهش حاضر تلاش کرده است ضمن استفاده از تجربیات تحقیقات پیشین دراین زمینه ، بتواند در انتها به یک الگوی نهایی از چیستی و چرایی تصویر بازنمایی شده از نهاد ولایت فقیه در رسانه های فارسی زبان بیگانه برسد . در واقع در پژوهش حاضر تلاش شده است از تحلیل ماهیت بازنمایی فراتر رفته و نتیجه این بازنمایی در بستر زماین موجود را در قالب یک طرح شماتیک نشان دهد.

روش پژوهش 

پژوهش حاضر به دو روش تحلیل محتوای کیفی و گروه کانونی صورت پذیرففته است . با توجه به تفاوت های فلسفی پارادایمی دو روش کمی و کیفی ، در بررسی های کیفی به جای استفاده از چارچوب نظری جهت تدوین و ازمون فرضیه ها از جهت استخراج سوال یا سوالات پژوهش استفاده می شود ؛ پژوهشگر به جای ازمودن تئوری های موجود در قالب فرضیه های مختلف ، به بررسی و تدوین یک چارچوب مفهومی جدید می پردازد .

در این حالت محققان خودشان را بر امواج داده ها شناور می کنند تا شناختی بدیعی برای شان حاصل شود . بنابراین از طریق استقرا ، مقوله ها از داده ها ظهور می یابند . به طور اساسی تقلیل متن به اعدا در تکنیک تحلیل محتوای کمی ، به دلیل از دست دادن اطلاعات ترکیبی و معنا اغلب مورد انتقاد و قرار گرفته است ؛ تحلیل محتوای کیفی در جایی که تحلیل کیم به محدودیت هایی می رسد ، نمود می یابد ؛ بنابراین تحلیل محتوای کیفی را می توان روش تحقیقی برای تسفیر ذهنی محتوای داده های متنی از طریق فراینده های طبقه بندی نظام مند ، کد بندی و زمینه سازی یا طراحی الگو های شناخته شده دانست .

منبع : qzparadise.ir