بررسي امكان جايگزيني جزئي كود اوره با كودهاي زيستي در توليد گياه دارويي شويد را شرح دهید .

بررسی امکان جایگزینی جزئی کود اوره با کودهای زیستی در تولید
گیاه دارویی شوید را شرح دهید .

آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻨﻈﻮر اوره ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪ و اﺛﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﺗﻐﺬﻳﻪ اي ﺑﺮ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺷﻮﻳﺪ ﺷﺪ ﺑﺮرﺳﻲ .اﻳــﻦ آزﻣــﺎﻳﺶ در ﺳــﺎل ﺑﻴﻦ 1397-98 زراﻋﻲ در ﻣﺰرﻋﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ داﻧﺸﮕﺎه اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻣﺎم واﻗــﻊ در ،( ﺧﻤﻴﻨﻲ) ره ﺷــﻬﺮ ﻗــﺰوﻳﻦ اﻧﺠــﺎم ) 4 ﮔﺮﻓـــﺖ .ﺗﻴﻤﺎرﻫـــﺎي آزﻣﺎﻳﺸـــﻲ ﺷـــﺎﻣﻞ Azotobacter ﺳـــﻮﻳﻪ ﺑـــﺎﻛﺘﺮي ﻣﺤـــﺮك رﺷـــﺪ ، Azospirillum، Pseudomonas stutzeri Pseudomonas putidaو (ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎوي ﺑــﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﺗﻬﻴــﻪ ﺷــﺪه . درﺗ ﺮﻛﻴــﺐ ﺑــﺎ ﺳــﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ اوره) 25ﺻﻔﺮ، ، 50 100و درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه اوره ﺑﺮاي ﮔﻴﺎه ﺷــﻮﻳﺪ (ﻣــﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺖ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اوره ﻛﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪا و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﻛﻮد وﻳﮋﮔــﻲ زﻳﺴﺘﻲ ﻫــﺎي رﺷــﺪ روﻳﺸــﻲ، ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺼﻮل) ( 964/4 ﺑﺬر ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر اﺳــﺎﻧﺲ ( 2/70) درﺻﺪ، درﺻــﺪ و ﻣﻘــﺪار ﻛﻠﺮوﻓﻴــﻞ ﺑــﺮگ ( ﻣﻴﻠﻲ1/74) ﮔﺮم در ﮔﺮم وزن ﺗﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﻳﺶ داد .آﻧﺎﻟﻴﺰ اﺳﺎﻧﺲ ﺣﺎﺻــﻞ از ﺑــﺬرﺷــﻮﻳﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻛﺎرون ( 56/23) اﺳﺎﻧﺲ درﺻﺪ ﻟﻴﻤــﻮﻧﻦ ،) /7 26( درﺻــﺪ آﭘﻴــﻮل 18/08) و درﺻﺪ( ﻣﻌﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر داري ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻗﺮار . اﺳــﺘﻔﺎده از ﻧﺼــﻒ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻛﻮد اوره ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ، ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺒﺐ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﻛﻴﻔﻴــﺖ ﺷﻮﻳﺪ ﻣﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد .در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺪار ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮددﻫﻲ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد . ﺷﻮد ﻛﻠﻴﺪ واژهﻫﺎ :ﻛﻮد اﺳﺎﻧﺲ، ﺗﻐﺬﻳﻪ، زﻳﺴﺘﻲ.

ﺷﻮﻳﺪ، ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ graveolens L. ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻋﻠﻔﻲ و ﻳﻜﺴﺎﻟﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﺘﺮﻳﺎن اﺳﺖ .اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ و داروﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد و از ﻗﺪﻳﻢ اﻻﻳﺎم در آﺷﭙﺰي و ﻃﺐ ﺳﻨﺘﻲ اﻳﺮان ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﺬرﻫﺎي ﺷﻮﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺎﺿﻤﻪ ﻣﻠﻴﻦ، ﺿﺪ اﺳﭙﺎﺳﻢ، ، ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻌﺪه، ﺿﺪ ﻧﻔﺦ و … ﻣﺼﺮف داروﻳﻲ دارﻧ . ﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ وﺟﻮد اﺳﺎﻧﺲ و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرون، آﭘﻴﻮل و ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ اﺳﺖ ) 1384 اﻣﻴﺪﺑﻴﮕﻲ، .(در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻢ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﻼﻣﺖ و ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺤﻴﻄﻲ ﭘﺎﻳﺪار اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت، رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ در ﻣﻮرد ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻲ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ،ﻣﻌﻄﺮ ﺣﺎوي اﻧﺴﺎن ﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺮاي ﻣﻲ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ .اﺳﺎﻧﺲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎ و ﻫﺎي ﻣﻌﻄﺮ اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﻣﺼﺎرف از ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻄﺮ، ﻃﻌﻢ دﻫﻨﺪه ﻏﺬا، ادوﻳﻪ، ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻏﺬا و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ داروﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻛﺎرﺑﺮد Hadian ) دارﻧﺪ et al., 2014.( اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﺎده ﻫﺎي دوﺳﺘﺪار ﻃﺒﻴﻌﺖ، ﺟﻬﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﺎن و در راﺳﺘﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﻟﻢ، از اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد روش ﺗﻐﺬﻳﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ را ﺣﺬف و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ، از اوﻟﻮﻳﺖ Bhatt ) ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘﺎن اﺳﺖ et al., 2016.( ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از رﻳﺰﺟﺎﻧﺪاران ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻴﺎﻫﺎن را دارﻧﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﮔﺮوه ازرﻳﺰﺟﺎﻧﺪاران ﺟﻮاﻧﻪ
زﻧﻲ ﺑﺬر، ﮔﺴﺘﺮس ﺳﻴﺴﺘﻢ رﻳﺸﻪ و رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮔﻴﺎﻫﺎن را Patidar ) ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ et al., 2016 .( رﻳﺰﺟﺎﻧﺪاران ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﺘﺰ ﻫﻮرﻣﻮن، ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻴﺘﺮوژن ، ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﺳﻤﺰي رﻳﺸﻪ ﻫﺎ و آﻧﺰﻳﻢ ﺳﻨﺘﺰ ﮔﺮوﻫﻲ از ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد را در ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ ﮔﻴﺎه اﻳﻔﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻛﻨﻨﺪ . ﻫﺎي آزادزي ﻣﺎﻧﻨﺪ ازﺗﻮﺑﺎﻛﺘﺮ و آزوﺳﭙﺮﻳﻠﻴﻮم ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻴﺘﺮوژن ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﻮا را دارﻧﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ آزاد ﻛﺮدن ﻫﺎي رﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻛﺴﻴﻦ و اﺳﻴﺪ ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ، رﺷﺪ ﮔﻴﺎه، ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ و ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﺘﻮ ﻣﻲ ﺳﻨﺘﺰ را ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺒﻮد ﺗﺄ .(1390 ﺑﺨﺸﻨﺪ) ﻣﻔﺎﺧﺮي و ﻫﻤﻜﺎران، ﻣﻴﻦ ﻓﺴﻔﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﮔﻴﺎﻫﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ .ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي از ﻓﺴﻔﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﻮدﻫﺎي ً ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻌﺪ از ورود ﺑﻪ ﺧﺎك، ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل ﺷﺪه و ﻋﻤﻼ از دﺳﺘﺮس ﮔﻴﺎه ﺧﺎرج ﻣﻲ ر ﮔﺮدﻧﺪ، اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﺰﺟﺎﻧﺪاراﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻓﺴﻔﺎت ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﻓﺴﻔﺮ ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﻨﺪ .ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ درﺻﺪ رﻳﺰﺟﺎﻧﺪاران ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺴﻔﺎت در ﺧﺎك را ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎ و ﻗﺎرچ ﻣﻲ ﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ .اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﻗﺎدرﻧﺪ ﻓﺴﻔﺮ ﺧﺎك را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺤﻠﻮل درآورده و در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﻴﺎه ﻗﺮار دﻫﻨﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺬب ﻓﺴﻔﺮ ﺳﺒﺐ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻴﺎه ﻧﻴﺰ ﻣﻲ .(1394 ﺷﻮﻧﺪ) ﻛﺎوﻳﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺬر ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎي ازﺗﻮﺑﺎﻛﺘﺮ، آزوﺳﭙﺮﻳﻠﻴﻮم و ﺳﺪوﻣﻮﻧﺎس ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺼﻮل و ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ Hellal ) اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﺷﺪه اﺳﺖ et al., 2011 .( ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻮﻳﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎﻳﻲ از ﻫﺎي ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺴﻔﺮ ﻧﻴﺰ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲ دار رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت اﺳﺎﻧﺲ ﺷﻮﻳﺪ ﺷﺪه 1394 اﺳﺖ) ﻛﺎوﻳﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، .(ﮔﺰارش اﺳﺖ ﺷﺪه ﻛﻪ ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺘﺮوژن رﺷﺪ روﻳﺸﻲ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر و درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﺷﻮﻳﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲ داري اﻓﺰاﻳﺶ

1 .(ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺘﺮوژن، ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ و ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺷﺎﻣﻞ آزوﺳﭙﻴﺮﻳﻠﻮم، ازﺗﻮﺑﺎﻛﺘﺮ و ﺑﺎﺳﻴﻠﻮس روي ﮔﻴﺎه رازﻳﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ رﺷﺪ و زﻳﺴﺖ ﺗﻮده ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ ﮔﻴﺎه در 50 ﺗﻴﻤﺎر ﺗﻠﻔﻴﻖ درﺻﺪ ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺘﺮوژن، ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎﺳﻴ ﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آزوﺳﭙﻴﺮﻳﻠﻮم، ازﺗﻮﺑﺎﻛﺘﺮ و ﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺣﺎﺻﻞ .(Mahfouz and Sharafaldin, 2007) ﺷﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎز ﺿﺮوري ﻛﺸﺎورزي اﻣﺮوزي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و در اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺿﺮوري ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از آﻟﻮدﮔﻲ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ، آﻟﻮ دﮔﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﻫﺰﻳﻨﻪ زﻳﺎد آﻧﻬﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ .(Savcii, 2012) ﻣﺤﺼﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ در واﻗﻊ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺘﻲ و ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎك ﺑﺮاي دوره ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗﺮ، Patil ) ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ .( ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ et al., 2016 ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق، ﻫﺪف از اﺟﺮاي اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﺑﺮرﺳﻲ اﻣﻜﺎن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲﺟﺰﺋﻲ و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺘﺮوژﻧﻪ) اوره (ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ ﺧﺎﻛﺰي در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺷﻮﻳﺪ اﺳﺖ . ﻣﻮاد و روشﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ﻛﺎﻫﺶ ، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻛﻮد اوره در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺷﻮﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻣﺰر 8 ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻴﻤﺎر و ﺳﻪ ﺗﻜﺮار در ﻋﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ
داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ) ره (واﻗﻊ در ﺷﻬﺮ ﻗﺰوﻳﻦ 50 ﻛﻪ در ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ 31 درﺟﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ، ﻋﺮض درﺟﻪ 32 و 1370 دﻗﻴﻘﻪ ﺷﺮﻗﻲ و ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ ﻣﺘﺮ واﻗﻊ . 1397 -98 ﺷﺪه اﺳﺖ، در ﺳﺎل زراﻋﻲ ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪ ﻣﻴﻠﻲ ﺳﺎ 310 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎرش ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﺘﺮ و ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي ﻻﻧﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ 15 درﺟﻪ اﺳﺖ ﮔﺮاد ﮔﺰارش ﺷﺪه .ﺑﺬرﻫﺎي ﺷﻮﻳﺪ از ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺎﻛﺎن ﺑﺬر اﺻﻔﻬﺎن 5 ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و در ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮوردﻳﻦ در ﻛﺮت 3×2 ﻫﺎي آﻣﺎده ﺷﺪه ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﺮ ﻛﺸﺖ ﺷﺪ .ﻓﺎﺻﻠﻪ ردﻳﻒ ﺳﺎﻧﺘﻲ 40 ﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﻣﺘﺮ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻧﺘﻲ 15 دو ﺑﻮﺗﻪ ﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .ﭘﺲ از ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﺬرﻫﺎ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻇﻬﻮر دو ﺑﺮگ اﺻﻠﻲ، ﺗﻨﻚ ﻛﺮدن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ .ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎك (ﺳﻮﻳﻪ 1) آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﺟﺪول آﻣﺪه اﺳﺖ . ﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در) Azotobacter اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺷﺎﻣﻞ ازﺗﻮﺑﺎﻛﺘﺮ chroococcum) Azospirillium آزوﺳﭙﺮﻳﻠﻴﻮم ،( lipoferum) Pseudomonas و دو ﺳﻮﻳﻪ ﺳﺪوﻣﻮﻧﺎس ،( stutzeri Pseudomonas putida و (ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آب و ﺧﺎك اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮدﻳﺪ .در ﻫﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﻛﻪ 108 ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺣﺪود ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻓﻌﺎل وﺟﻮد داﺷﺖ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎوي ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﭘﺲ از ﺗﻨﻚ ﻛﺮدن ﮔﻴﺎﻫﺎن) در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻇﻬﻮر دو ﺑﺮگ اﺻ( ﻠﻲ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﻪ ﺧﺎك ﭘﺎي ﻫﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ .ﻣﻘﺪار 200 ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻛﻮد اوره ﺑﺮاي ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي 25ﺻﻔﺮ، ، 50 و 100 درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻘﺴﻴﻄﻲ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻇﻬﻮر دو ﺑﺮگ اﺻﻠﻲ و ﻗﺒﻞ از ﮔﻠﺪﻫﻲ، ﺑﻪ روش ﺳﺮك آز اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ .

در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﮔﻠــﺪﻫﻲ ﻛﺎﻣـﻞ از ﻫــﺮ ﻛﺮت ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ اﺛﺮ ﺣﺎﺷﻴﻪ اي، ﺑﺮداﺷﺖ و ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ از ﺟﻤﻠــﻪ ارﺗﻔـﺎع ﺑﻮﺗــﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋﻲ درﺟﻪ اول و وزن ﺗــﺮ اﻧــﺪازه ﮔﻴــﺮي ﺷﺪ .ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه، در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺳـﺎﻳﻪ ﺧﺸﻚ و ﭘﺲ از ﺧﺸﻚ ﺷـﺪن ﻛﺎﻣـﻞ، وزن ﺧﺸـﻚ ﺑﻮ ﺗﻪ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻫﺮ ﻛﺮت ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺬرﻫﺎ ﻧﮕﻬﺪاري و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازه ﺑﺮگ 0/25 ﮔﻴﺮي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﻛﻞ، ﮔـﺮم از ﻫﺎي ﺟﻮان ﮔﻠﺪﻫﻲ، ﺷﻮﻳﺪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻴﻠﻲ 10در 80 ﻟﻴﺘﺮ اﺳﺘﻮن درﺻﺪ ﻗـﺮار داده ﺷﺪ؛ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﭙﺲ 3500 ﻫـﺎ در ﺳـﺮﻋﺖ دور در دﻗ ﻴﻘـﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ده دﻗﻴﻘﻪ ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﮔﺮدﻳﺪ و a ﻣﻘـﺪار ﻛﻠﺮوﻓﻴـﻞ 663 در ﻃﻴﻒ ﺟﺬﺑﻲ ﻧـﺎﻧﻮﻣﺘﺮ و ﻣﻘـﺪار b ﻛﻠﺮوﻓﻴـﻞ 645 در ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه Jenway اﺳﭙﻜﺘﻮﻓﺘﻮﻣﺘﺮ 6350 ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺸﻮر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن، ﻓﺮﻣﻮل ﻗﺮاﺋﺖ و ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻫﺎي زﻳـﺮ، ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﻠﻲ ﺑـﺮ ﮔﺮم ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ در ﮔﺮم . گ ﺗـﺎزه ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷﺪ
ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﻛﻞ از ﻣﺠﻤﻮع اﻳﻦ دو ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ )Dere et al., 1998 .( Chlorophyll a = (19.3×A663 – 0.86×A645) V/100W Chlorophyll b = (19.3 ×A645 – 3.6 × A663) V/100W V =ﺣﺠﻢ ﻣﺤﻠﻮل ﺻﺎف ﺷﺪه) ﻣﺤﻠﻮل ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ( در A ﺟﺬب ﻧﻮر = 663 ﻃﻮل ﻣﻮﺟﻬﺎي ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ 645و W وزن ﺗﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮم = ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺘﺮوژن، ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺑﺮگ ﺷﻮﻳﺪ ﻫﺎي )ﺑﺮگ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻣﺒﺮگ (در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠﺪﻫﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ، روش ﻛﺠﻠﺪال و ﺷﻌﻠﻪ ﻧﺸﺮ اي اﻧﺪازه Chapman ) ﮔﻴﺮي ﺷﺪ .( اﺳﺎﻧﺲ and Pratt, 1961 ﮔﻴﺮي از ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺬرﻫﺎي رﺳﻴﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﻛﻠﻮﻧﺠﺮ و ﺑﻪ روش ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺑﺎ ﺑﺨﺎر آب 20 اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر از ﮔﺮم ﺑﺬر آﺳﻴﺎب ﺷﺪه ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ 400 ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه آب اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ .زﻣـﺎن ﻻزم ﺑـﺮاي اﺳـﺘﺨﺮاج اﺳـﺎﻧﺲ 3ﻫـﺎ ﺳـﺎﻋﺖ ﺑـﻮد .ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺪازه ﻫﺎي اﺳﺎﻧﺲ و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺎي GC) در آن از دﺳﺘﮕﺎه ﻛﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ ﮔﺎزي (و (GC/MS) ﻛﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻃﻴﻒ ﺳﻨﺞ ﺟﺮﻣﻲ ﻣﺪل ژاﭘﻦ، Shimadzu GC-9A ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺸﻮر . اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻃﻴﻒ ﻃﻴﻒ ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎي ﺟﺮﻣﻲ – ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ .درﺻﺪ ﻧﺴﺒﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺮﻛﻴﺐ زﻳ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ آن در ﻃﻴﻒ ﻛﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮام ﺣﺎﺻﻞ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ. ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ داده ﺑـﻪ ﻫـﺎي دﺳـﺖ آﻣـﺪه ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺷﺪ SAS 9.3 آﻣﺎري اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ . ﻫـﺎي ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ روش آزﻣـﻮن ﭼﻨـﺪ داﻣﻨﻪ اي داﻧﻜﻦ و در ﺳﻄﺢ ﮔﺮدﻳﺪ %5اﺣﺘﻤﺎل اﻧﺠﺎم . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺤﺚ و ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﺗﺠ داده ﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﻫﺎ) ﻣﻲ (2ﺟﺪول ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ داري ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ B1N3 ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﺳﺎﻧﺘﻲ 120/53 ﻣﺘﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺎرﺑ ﺮد ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻋﺪم ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻛﻮد، ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ داري اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ .ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ 100 در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﻔﺎده از درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻛﻮد ﺳﺎﻧﺘﻲ108/80 اوره و ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ 50 در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻛﻮد اوره ﺑﻪ ﻫ ﺑﻮﺗﻪ ﻤﺮاه ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ، ارﺗﻔﺎع ) 116/47 ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ (ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ .ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﻧﻴﺰ در ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻴﻤﺎر
ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ (ﺷﺪ 82/67) ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ روﺑﺮو ﺟﺪول 3) .( ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ اﻧﺪام دﻳﮕﺮ روﻳﺸﻲ ﻳﺎ زاﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ و آب ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد .دﺳﺘﺮﺳﻲ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ آب و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ، ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻧﻴﺘﺮوژن، از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ و ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﺳﻠﻮل ﻫﺎ در اﻓﺰاﻳﺶ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲ) 1392 ﺑﺎﺷﺪ .ﻗﺎﺳﻤﻲ و ﻫﻤﻜﺎران (در ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ اﺳﻔﺮزه، ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤﺰﻣﺎن از اوره و ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎي ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدا ﻣﻲ ر ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﻄﺎﺑﻖ دارد .
ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋﻲ ﻣﻲ 2 ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ) ﺟﺪول (ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد، ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي اوره ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ و ﻣﻌﻨﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ داري ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺣﺘﻤﺎل % 1 و 5 در ﺳﻄﺢ ﺑﺮ ﺻﻔﺖ ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋﻲ داﺷﺘﻨﺪ .زﻳ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻛﻮد ﺴﺘﻲ و اوره در اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﻌﻨﻲ . دار ﻧﺸﺪ ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋﻲ در ﺷﻮﻳﺪ ﮔﻴﺎه ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه B1N2 ﺑﺎ ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ 50) درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ 9/1 ﺷﺪه ﻛﻮد اوره (و ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻋﺪد، ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ B1N2 داري ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ،B1N3، B0N3 ﻧﺪاﺷﺖ B0N2 و در اﻳﻦ ﺻﻔﺖ وﺟﻮد ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ B0N0 ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋﻲ ﻧﻴﺰ از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﺟﺪول 3) .( ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋـﻲ ﺻـﻔﺘﻲ ﻛـﻪ اﺳـﺖ ﺗﺤﺖ ژﻧﺘ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻴﻚ و ﻣﺤﻴﻂ ﻣ ﻗﺮار ﻲﮔﻴﺮد ﻓﺮاﻫﻤ و ﻲ ﻏﺬا ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻳﻲ ﺑـﺮ اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ .در ﺗﻴﻤﺎر ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﻣﻔ اﺛﺮ ﻴﺪ ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲدر اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﺬا ﻋﺮﺿﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻳﻲ ﻧﺘ و در ﻴﺠﻪ ﺑﻬ ﺒﻮد ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ و ﺗﺴﻬﻴﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻮاد در ﻣﺨﺎزن ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋـ ﻫﺎي ﻲ ﺑﻮﺗـﻪ در اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﻃﺮﻓ .از ﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺳﺒﺰ ﻓﺘﻮﺳـﻨﺘﺰ ﻛﻨﻨـﺪه در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣﺼﺮف ﻧﻴﺘﺮوژن ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮﻟ ﺷﺪن ﻴﺪ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد ﻓﺘﻮﺳـﻨﺘﺰي و ﻫﻮرﻣﻮن ﺗﺤﺮ ﻫﺎي ﻳﻚ ﻣﺮ ﻛﻨﻨﺪه رﺷﺪ ﺑﻪ ﻳﺴﺘﻢﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺘ و در ﻴﺠﻪ، ا ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺮﻳﺴﺘﻢ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺟﺎﻧﺒ و ﻲ اﻓﺰا و ﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻋ ﻫﺎي ﻲ ﺗ در ﻴﻤﺎر اوره ﺣﺎوي ﻣﻲﮔﺮدد )ﺻﻴﺪي و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ .(1396 ﻫﻤﻜﺎران، در اي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂﻳﺰداﻧﻲ ﺑﻴﻮﻛﻲ و (1393) ﻫﻤﻜﺎران در ﺧﺼﻮص ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻮد ﻧﻴﺘﺮوژن ﺻﻮ رت ﮔﺮﻓﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻴﺘﺮوژن ﺑ در ﻫﻜﺘﺎر ﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌـﺪاد ﺷـﺎﺧﻪ ﻫـﺎي ﺟـﺎﻧﺒﻲ را . در ﮔﻴﺎه ﻣﺮزﻧﺠﻮش وﺣﺸﻲ ﺳﺒﺐ ﮔﺮدﻳﺪ وزن ﺗﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﻮﺗﻪ و ﺧﺸﻚ ﺻﻔﺖ وزن ﺗﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﺗﻐﺬﻳﻪ اي، در %ﻣﻌﻨﻲ 1 ﺳﻄﺢ 2 دار ﮔﺮدﻳﺪ) ﺟﺪول .(ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ وزن ﺗﺮ ﺑﻮﺗﻪ در ﮔﻴﺎ B1N3 ﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر B1N2 و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار /57 68 ﻣﻲ 67/10 و ﮔﺮم ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ .در واﻗﻊ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ، ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮد اوره را ﺑﻪ ﻧﺼﻒ ﻣﻘﺪار B0N0 ﻛﺎﻫﺶ داد .ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ وزن ﺗﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﻧﻴﺰ از ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي و B1N0 داده 4 ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ) ﺟﺪول ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ .( ﻫﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي اوره ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ و ﻛﻮد ﺑﺮ 1 وزن ﺧﺸﻚ ﺑﻮﺗﻪ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل درﺻﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ دو ﻛﻮد ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﺮ ﺻﻔﺖ وزن ﺧﺸﻚ ﺑﻮﺗﻪ ﻧﺪاﺷﺖ ﺟﺪول ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 2) ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ .( داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ وزن ﺧﺸﻚ ﺑﻮﺗﻪ از ﮔﻴﺎﻫﺎن B1N2 ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ B1N3 و 24/48 ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار 23/77 و ﮔﺮم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ .ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ وزن ﺧﺸﻚ ﺑﻮﺗﻪ ﻧﻴﺰ B0N0 از ﺗﻴﻤﺎر B1N0 و .(3 ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ) ﺟﺪول ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎي
50 ﻣﺤﺮك رﺷﺪ و درﺻﺪ ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﺷﻮﻳﺪ، در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺘﺮي 100 ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .- ﻫﺎي ﻣﺤﺮك رﺷﺪ، ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﻮد اوره را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ .در واﻗﻊ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮدﻫﺎي ﺣﺎوي ازﺗﻮﺑﺎﻛﺘﺮ و ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎي ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺴﻔﺮ؛ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﺳﻌﻪ رﻳﺸﻪ و ﺟﺬب ﺑﻬﺘﺮ آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ رﺷﺪ روﻳﺸﻲ و زاﻳﺸﻲ ﺷﻮﻳﺪ ﻣﻲ Chattopadhyay ) ﺷﻮﻧﺪ ( .ﻣـﻲ ﺗـﻮان et al., 2017 ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن آﻧﺠﺎ ﻛﺮد ﻛﻪ از ﻳﻲ ﻧ ﻛﻪ ﻛﻮد ﻴﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﻧﺘ و در ﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ذﺧﻴﺮه ﻛﺮﺑﻮﻫﻴﺪرات ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺸﻮد، ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻮدﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﮔ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻴﺎه ﻣﻲﺷﻮد )ﺻﻴﺪي .(1396 و ﻫﻤﻜﺎران، Sokhangoy) 2012 و ﻫﻤﻜﺎران Shallan (و و ﻫﻤﻜﺎران 2005) ) Anitha (در ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻳﺪ؛ 2015 و ﻫﻤﻜﺎران (در ) Pariari ﺷﻨﺒﻠﻴﻠﻪ و 2015 و ﻫﻤﻜﺎران (در رازﻳﺎﻧﻪ، ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ. ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر در ﻫﻜﺘﺎر 2 ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ) ﺟﺪول ،( ﻣﺸ ﻣﻲ ﺎﻫﺪه ﺷﻮد، ﻫﻤﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل %ﻣﻌﻨﻲ 1 ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر در ﻫﻜﺘﺎر ﺗﺄﺛﻴﺮ . دار داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر از ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻮد ) 100 زﻳﺴﺘﻲ و (B1N3 درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه اوره درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺼﻮل در اﻳﻦ ﺗﻴﻤﺎر ﻛﻴﻠﻮﮔ 964/4 آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻮد .ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺼﻒ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻛﻮد اوره ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ در رده دوم ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻘﺪار ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻗﺮار 916/67) ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر (و ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ، ﺑﻪ .(3 ﺑﻮد) ﺟﺪول ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ،اﻓﺰاﻳﺶ ﻧ ﻣﺼﺮف ﻴﺘﺮوژن در ﻛﻨﺎر ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ، ﻃﺮ از ﻳﻖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮا ، ﺑﺮ ﻳﻨﺪﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ آﺳﻤ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ، ﻴﻼت ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻣﺎده ﺧﺸﻚ و ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧـﻪ ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﻣـﻲ ﭘـﮋوﻫﺸ ﮔـﺮدد .در ﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧ ﻣﺼﺮف ﻴﺘﺮوژن ﻣﻌﻨـ اﺛﺮ ﻣﺜﺒﺖ و ﻲ روي داري ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔ Mosavi ) داﻧﻪ ﻴﺎه داروﻳﻲ زﻧﻴﺎن داﺷﺖ et al., 2015( . درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر %ﻓﻘﻂ ﺗﺄﺛﻴﺮ 1 اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر ﺷﻮﻳﺪ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺤﺖ ﻛﻮد اوره ﻣﻌﻨﻲ دار ﺷﺪ ﺟﺪول 2) .( ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار اﺳﺎﻧﺲ B0N2 از ﺗﻴﻤﺎر . 2/71 و ﺑﻪ ﻣﻴﺰان درﺻﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ B0N0 ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻞB1N0 و ﮔﺮدﻳﺪ .ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ
آﻣﺎري در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﻴﻦ .(3 آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ) ﺟﺪول ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻐﺬﻳﻪ، ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻳﺎ زﻳﺴﺘﻲ؛ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ) ﺑﺪون ﻛﻮد (اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ .اﻳﻦ اﻓﺰا ﻳﺶ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﮔﻴﺎه ﺑﺮاي ﺳﻨﺘﺰ اﺳﺎﻧﺲ، ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻧﻴﺘﺮوژن و ﻓﺴﻔﺮ، ﺑﺎﺷﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ) El- Sayed ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ 2017 و ﻫﻤﻜﺎران (در ) Shahmohammadi ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻳﺪ، 2014 و ﻫﻤﻜﺎران (در 2012) Alireza ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻳﺪ، Zeinali (در ﮔﻴﺎه رازﻳﺎﻧﻪ، و ﭘﺸﺖ 2014) ﻫﻤﻜﺎران و ) ( 1395 دار و ﻫﻤﻜﺎران (در ﮔﻴﺎه ﻧﻌﻨﺎع ﻓﻠﻔﻠﻲ ﺑﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد .
ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﻛﻞ ﻣﻲ 4 ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد ﻓﻘﻂ ﺗﻴﻤﺎر ﻛﻮد اوره ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ دا ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺘﻪ ﻣﻴﺎﻧ .ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ داده ﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﻴﻤﺎر B1N2 ﻣﻴﻠﻲ 1/74 و ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮔﺮم در ﮔﺮم وزن ﺗﺮ، ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ .ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ ﻧﻴﺰ از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي B0N0 B1N0 و .(3 ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ) ﺟﺪول ﻧﻴﺘﺮوژن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻨﻴﺰﻳﻮم ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﻨﺘﺰ ﻛﻠﺮوﻓ ﻴﻞ دارﻧﺪ و ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ ﻣﻲ ﺷﻮد .اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖ اوره در ﺗﺎﻣﻴﻦ و در دﺳﺘﺮس ﻗﺮار دادن ﻧﻴﺘﺮوژن
ﺑﺮاي ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻳﺪ، اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ را ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺮﺧﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ از اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﺗﺮﻛ در ﻴﺐ ﺑﺎ ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻓﺰا ﺑﺎ ﻳﺶ ﻏﺬا ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺘﺮوژن، آﻫﻦ و ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻛﻠﺮوﻓ ﻛﻪ در ﻴﻞ ﺳﺎز ي ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ، ﻣﺤﺘﻮي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ آزﻣﺎ و در ﻳﺶ آﻧﻬﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻠﻔﻴﻘ ﻲﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ز و ﻳﺴﺘﻲ ﻣﺤﺘﻮي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ ﻫ ﺑ 704 ذرت ﻴﺒﺮﻳﺪ را ﻴﺸﺘﺮ ﻛﻮد از ﻣﺼﺮف ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ Maghsudi ﻳﺎ زﻳﺴﺘﻲ، اﻓﺰاﻳﺶ داد et al., 2012 . درﺻﺪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺑﺮگ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ) ﺟﺪول ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻫﻤﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮﻣﻘﺪار ﻣﻌﻨﻲ ،درﺻﺪ 1 ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺑﺮگ ﺷﻮﻳﺪ، ﺗﺄﺛﻴﺮ – دار داﺷﺘﻨﺪ .ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﻧﻴﺘﺮوژن، ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎس ﺑﺮگ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮ 50 اه درﺻﺪ B1N2) ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه اوره (و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار اﻳﻦ ﺳﻪ ﺷﺪ B0N0) ﻋﻨﺼﺮ در ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ( .ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻲ 1 در ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه 50 ﺷﻮد؛ ﺗﻴﻤﺎر اﺳﺘﻔﺎده از درﺻﺪ اوره ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺟﺬب ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺿﺮوري ﻧﻴﺘﺮوژن، ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎس را ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ آﻣﺎر ﻣﻲ a ي در ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤﺰﻣﺎن از ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎي ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺴﻔﺎت و ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻧﻴﺘﺮوژن، ﺑﺎ در دﺳﺘﺮس ﻗﺮار دادن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺿﺮوي، ﺟﺬب آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﮔﻴﺎه ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻛﺮدﻧﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎ ﮔﺰارش Singh .2016) Singhو در ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد ( ﻛﺎرون 1 درﺻﺪ ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ آﭘﻴﻮل 2 ، اﺳﺎﻧﺲ3 و درﺻﺪ ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر ﺷﻮﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮد % 1 اوره) ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل (و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اوره در ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻌﻨﻲ 5) درﺻﺪ ( دار ﮔﺮدﻳﺪ .ﻣﻘﺪار ﻛﺎرون ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻴﻤﺎر اوره و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اوره و ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻌﻨﻲ 1 دار ﺷﺪ) در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل درﺻﺪ (و آﭘﻴﻮل در ﺣﻀﻮر ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻛﻮد زﻳﺴﺘﻲ و ﻛﻮد اوره در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل 5 1 درﺻﺪ و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ دو ﻛﻮد در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل درﺻﺪ ﻣﻌﻨﻲ .(4 دار ﺷﺪ) ﺟﺪول ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ از B1N3 ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ،B1N2 B0N2 و ﺣﺎﺻﻞ
ﮔﺮ دﻳﺪ .ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﺎرون از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ B0N2 ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ درﺻﺪ آﭘﻴﻮل ﻧﻴﺰ از ﺑﺬوري B1N2 اﺳﺘﺤﺼﺎل ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻴﻤﺎر B0N1و ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﻜﻞ 2) .( ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﮔﻴﺎه، اﻓﺰاﻳﺶ رﺷﺪ رﻳﺸﻪ در اﺛﺮ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ و ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮگ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﮔﻴﺎه، ﻋﺎﻣﻞ اﻳﻦ El-Naggar . ﺑﻬﺒﻮد در ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﺎﻧﺲ ﺷﻮﻳﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ و ) Alizadeh ﻫﻤﻜﺎران در ﮔﻴﺎه رﻳﺤﺎن، (2010 و ﻫﻤﻜﺎران Mahfouz and Sharaf-Eldin در ﮔﻴﺎه ﻣﺮزه و در ﮔﻴﺎه رازﻳﺎﻧﻪ؛ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ

ﺘﻴﺠﻪ ﻛﻠﻲ ﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﻛﻮد ﻧﻴﺘﺮوژﻧﻪ از ﻣﺼﺮف ﻧﺼﻒ ﻣﻘﺪار ﻛﻮد اوره 100) ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر (ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺷﻮﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻮدﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ﻛﺸﻮر، اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ در زﻣﻴﻨﻪ ﺣﺬف ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ از ﭼﺮﺧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ . ﺷﻮد.

منبع : نشریه علمی تغذریه گیاهان باغی 

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو )
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو)
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .