آشنایی با آناتومی سم اسب

آناتومی سم اسب

سم اسب از سه بخش دیواره سم، کف و قورباغه‌های سم تشکیل‌شده‌اند. دیواره سم بخش قابل رؤیت سم می‌باشد. دیواره سم جلو و کناره‌های بندانگشت سه و استخوان کافین را می‌پوشاند. دیواره سم از بخش‌های پنجه (در جلو)، کوارتر ها (کنارهای سم) و پاشنه  تشکیل‌شده است. وقتی‌که پای اسب را بلند کنیم، دیواره سم (hoof wall)، خط سفید (white line)، کف سم (sole)، قورباغه سم (frog)، میله‌های دیواره سم (bar)، پیاز پاشنه (heel bulb) و شیار موازی جانبی (collateral groove) مشخص می‌شود.

دیواره سم از بافت شاخی ساخته‌شده است که دائما رشد می‌کند و باید اصلاح شود. دیواره سم عروق خونی و اعصاب ندارد. در پاهای جلویی حیوان دیواره سم در ناحیه پنجه ضخیم است، درحالی‌که در پاهای عقبی ضخامت دیواره در تمام دیواره سم یکسان و یکدست است. دیواره و میله‌ها و قورباغه سم، وزن حیوان را تحمل می‌کنند و به‌طور طبیعی کف سم با زمین تماس پیدا نمی‌کند.

دیواره سم به دو بخش دیواره خارجی و دیواره داخلی سم تقسیم می‌شود. دیواره خارجی رنگی است و بسیار مقاوم‌تر از دیواره داخلی است. وظیفه دیواره خارجی تحمل وزن حیوان، محافظت از ساختارهای داخل سم و ذخیره و رهایش انرژی در طول قدم برداشتن حیوان می‌باشد. این دیواره ضد آب می‌باشد؛ به این معنی که آب و یا هر چیز دیگری نمی‌تواند به لایه‌های داخلی نفوذ کند مگر اینکه به این لایه آسیبی واردشده باشد.

لایه داخلی سم معمولاً بدون رنگ و سفید می‌باشد و به دلیل رطوبت بالا نسبت به دیواره خارجی منعطف‌تر است که باعث می‌شود با کشیده شدن دیواره داخلی در حین حرکت دیواره خارجی به ساختارهای حرکتی داخل سم فشار کمتری وارد شود.

زیر دیواره داخلی سم، خط سفید (white line) قرار دارد. این خط درواقع سفید نیست و زرد رنگ است ولی چون نزدیک دیواره داخلی سم که سفید است قرار دارد به این نام خوانده شده است. گاها به این خط، خط طلایی هم گفته می‌شود. وظیفه این خط اتصال کف سم به دیواره داخلی سم می‌باشد و اطراف استخوان انگشت سه را نسبت به عوامل باکتریایی نفوذناپذیر می‌کند.

منطقه‌ای که توسط خط سفید و یا طلایی احاطه شده است کف سم می‌باشد ولی قورباغه و میله‌ها شامل کف سم نیستند. مهم‌ترین وظیفه کف سم، محافظت از ساختارهای موجود در زیر آن می‌باشد.

یکی از ساختارهای مهم درسم اسب قورباغه است. این ساختار باید پهن و محکم بوده و ساختار ضخیم و چرمی داشته باشد. قورباغه‌ای سم اگر سالم نباشد مستعد عفونت خواهد بود که اگر درمان نشود باعث از بین رفتن ساختار مهم سم و ایجاد لنگش می‌شود. این ساختار در ارتباط با تاج سم (coronet band)، میله‌های سم و کف سم کار می‌کند تا از چرخش نادرست کپسول سم در هنگام گام برداشتن جلوگیری کند. فشاری که به قورباغه وارد می‌شود به‌طور مستقیم بر روی بالشتک‌های انگشتی بالای آن اثر می‌گذارد. همچنین قورباغه سم در محافظت از ساختارهای زیران، ایجاد کشش، کمک به جریان خون و جذب ضربه‌های وارده نقش دارد. این ساختار اعصاب زیادی دارد که به اسب کمک می‌کند تا ساختار زیر پای خود را حس کند. در مرکز قورباغه سم به سمت عقب سم شیار مرکزی (central sulcus) وجود دارد. این شیار در صورت سالم بودن باید پهن و کم‌عمق باشد ولی اگر قورباغه سم ضعیف و باریک باشد این شیار عمیق شده و محلی برای باکتری‌ها و قارچ‌ها می‌شود.

خط تاجی سم ساختار عروقی است که در بالای دیواره سم قرار دارد. این ساختار دو نقش مهم دارد؛ اولاً لوله‌های دیواره خارجی سم را تشکیل می‌دهد و ثانیاً ساختار بسیار قوی است و به عنوان باند حمایتی برای افزایش قدرت ساختارهای داخلی به هنگام چرخش سم در طول گام برداشتن حیوان می‌باشد.

در اطراف محلی که سم رویش می‌کند یک بافت محافظتی به نام پریوپل (periople) وجود دارد که از کبودشدن خط تاجی سم به هنگام ضربه خوردن جلوگیری می‌کند.

ساختارهای داخل سم اسب

در داخل سم دو استخوان و یک بخشی از استخوان  و بالشتک انگشتی وجود دارد.

• استخوان پدال (pedal bone): بزرگ‌ترین استخوان داخل سم استخوان پدال و یا کافین می‌باشد. شکل خارجی سم به خاطر شکل این استخوان می‌باشد. استخوان پدال باعث استحکام و ثبات سم شده و تمامی ساختارها داخل سم را در جای خود نگه می‌دارد. این استخوان مغز استخوان ندارد و تراکم بالایی از عروق خونی ظریف را در داخل خود جای‌داده است. دیواره استخوان کافین توسط لامینا و یا غشایی احاطه‌شده است که دیواره سم را به استخوان متصل نگه‌داشته و شاخه‌های لوله‌ای داخلی دیواره سم را تشکیل می‌دهد. کف استخوان کافین با کوریوم کف (solar corium) که کف سم را تولید می‌کند پوشیده شده است. پشت استخوان کافین نیز به غضروفی متصل است که بخش اعظم پشت سم را تشکیل می‌دهد. تاندون‌ها و لیگامنت هایی به این استخوان متصل هستند و شبکه عروقی متراکمی در اطراف و داخل آن جریان دارد.
• استخوان نویکولار (navicular bone): این استخوان یکی دیگر استخوان‌هایی که به‌سختی در برش عرضی سم دیده می‌شود. این استخوان به استخوان کنجدی پایینی (distal sesamoid bone) نیز شناخته می‌شود. استخوان نویکولار در داخل تاندون قرا نگرفته است، ولی درست در بین پشت استخوان پدال و تاندون عضله خم کننده انگشتی عمیق (deep digital flexor tendon) قرارگرفته است. این استخوان از اتصال مفصلی بیش‌ازحد استخوان پدال جلوگیری کرده و به تاندون عضله خم کننده عمیق زاویه اتصال ثابتی به پشت استخوان پدال می‌دهد تا در راه رفتن بر سطوح ناهموار شیب اضافی در مفصل کافین ایجاد کند.
• استخوان بند میانی انگشت سه (short pastern bone): این استخوان بین استخوان بند اول و کافین قرار دارد و فقط بخش انتهایی این استخوان تا کپسول سم ادامه پیدا می‌کند.

بالشتک انگشتی (digital cushion): این بالشتک درست پشت استخوان پدال و بالای قورباغه سم قرار گرفته است. در ضربه‌گیری بسیار اهمیت دارد.

کوریوم (Corium): کوریوم ساختار عروقی شاخ‌های سم می‌باشد. به‌عنوان مثال کوریم کف سم، کف سم را تولید می‌کند و کوریم قورباغه، قورباغه سم را تولید می‌کند. نوار تاجی سم (coronet band) شامل کوریومی است که توبول ها و توبول های داخلی شاخ دیواره سم را تشکی می‌دهد، ولی بیشتر توبول های داخلی توسط کوریم اطراف استخوان پدال ساخته می‌شود (که لمینا و یا لایه درمی نامیده می‌شود). کوریم پریوپلیک هم در زیر نوار تاجی سم قرارگرفته و پریوپل را می‌سازد.

غضروف جانبی: غضروف‌های جانبی در بالا و زیر نوار تاجی سم قرارگرفته و اطراف جلو، کناره‌ها و پشت سم را احاطه می‌کند. زیر نوار تاجی سم، این غضروف‌ها تا بالشتک‌های انگشتی کشیده می‌شوند و به پشت استخوان پدال متصل می‌شوند. کوریم تولیدکننده بخش شاخی سم از دیواره داخلی سم به غضروف‌های جانبی در پشت سم متصل می‌شود.

منبع خونی سم: سم توسط دو سرخرگ که به سمت پایین و پشت پا و انگشتان جریان دارد خون‌رسانی می‌شود. استخوان پدال عروق خونی بسیار متراکمی در داخل خود جای‌داده است.

منبع petpezeshk.com

https://animal.irpsc.com